Dzieło wielu pokoleń

Historia parafii św. Jana Nepomucena i Matki Bożej Bolesnej w Dorohusku mogłaby być osnową fascynującego filmu; dramatu, ale ze szczęśliwym zakończeniem. Oficjalnie założona w 1768 r., w czasach zaborów została zlikwidowana i odtworzona na początku XX wieku. W jej kolejnych świątyniach, jak w soczewce, skupiają się tragiczne losy nadbużańskiej Polski, ale też ogromna determinacja katolików, którzy raz za razem podnosili z ruin dom Boży. Dziś potomkowie duchowych gigantów, którzy wbrew logice nie stracili wiary i nie zagasili w sercach nadziei, cieszą się odnowioną świątynią. Po 116 latach od zbudowania oddali ją na własność Bogu, z zapewnieniem, że będą jej strzec jak najcenniejszego skarbu i przekażą kolejnym pokoleniom.

Zawiłe losy

Reklama

Nadbużańskie tereny, nie tak dawno znajdujące się niemal w sercu Polski, a dziś położone tuż przy granicy z Ukrainą, właściwie nigdy nie cieszyły się spokojem. Pierwsze historyczne wzmianki mówią o Dorohusku jako miejscu koronacji Daniela Romanowicza na króla Rusi Kijowskiej (XIII wiek). Kolejne wskazują, że dobra dorohuskie z nadania królów Polski należały do rodów m.in. Wołoczków i Orzechowskich. Początki rzymskokatolickiej parafii wiążą się z rodem Suchodolskich, którzy po wojnach kozackich i potopie szwedzkim podnieśli majątek z upadku. Doprowadzili nawet do tego, że król August III w 1750 r. wydał przywilej lokacyjny na założenie miasta Dorohuska. Suchodolscy zbudowali najpierw kaplicę pałacową, a następnie przyczynili się do utworzenia parafii w 1768 r. (wcześniej Dorohusk należał do parafii Świerże). Niestety, złoty okres szybko zakończyły rozbiory. Już w lipcu 1792 r. miejscowość spłonęła podczas walki wojsk rosyjskich z korpusem księcia Józefa Poniatowskiego. Dziejowych zawieruch nie przetrwał też kościół. Rzymskokatolicką parafię zlikwidowano, a zniszczoną pożogą świątynię rozebrano w 1818 r.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Nowa nadzieja

Mimo wielkiego ucisku narodowego i wyznaniowego dorohuscy katolicy nie zapomnieli o swoich korzeniach. W sercach kolejnych pokoleń tliła się nadzieja na powrót Polski i Kościoła katolickiego. Nim spełniły się marzenia o wolnej Ojczyźnie, w Dorohusku stanęła nowa świątynia. Na podstawie ukazu carskiego z 1905 r. można było wznosić nowe kościoły i katolicy szybko z tej opcji skorzystali. Już w 1907 r. rozpoczęli budowę, którą ukończyli w zaledwie dwa lata. Niestety, wkrótce przyszła I wojna światowa, a wymodlony i wyczekany kościół został ostrzelany, obrabowany i zdewastowany.

Reklama

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości parafianie, choć ubodzy, przystąpili do odbudowy kościoła. Ich zapału nie zgasiły walki wojny polsko-bolszewickiej, które położyły się cieniem na odbudowie świątyni. Wkrótce cała społeczność radowała się nowymi ołtarzami i dźwiękiem gry organów, a bp Marian Leon Fulman w 1921 r. oficjalnie reaktywował katolicką parafię. Aż przyszła II wojna światowa i kolejne poważne zniszczenia. Położenie parafii w strategicznym miejscu, przy ważnej przeprawie drogowej i kolejowej na Bugu, przysporzyło ogromnych strat. Po wyzwoleniu, które okazało się zniewoleniem, i zmianie granic, które z dnia na dzień zostały przesunięte o setki kilometrów, wcale nie było łatwiej. Mimo to mieszkańcy Dorohuska i okolicznych miejscowości przystąpili do kolejnej odbudowy najważniejszego dla nich, Bożego domu. Pod opieką kolejnych proboszczów dokładali starań, aby ich świątynia, spełnienie pragnień przodków i czytelny znak przynależności do Boga, była jak najpiękniejsza.

Szczęśliwe zakończenie

Historia zmagań z przeciwnościami losu i zwycięstwa ducha wiary znalazła swoje szczęśliwe zakończenie w uroczystości konsekracji kościoła. 29 czerwca br., po 116 latach od ukończenia budowy, abp Stanisław Budzik poświęcił świątynię; ku wielkiej radości duszpasterzy i wiernych oddał ją Bogu. Zapewne nikt z tych, którzy w wielkim trudzie wznosili i odbudowywali jej mury, nie spodziewał się, że będzie tak dostojna. Obecny kształt nadały jej renowacje prowadzone przez ostatnią dekadę, notabene w trudnym czasie pandemii. – Staraniem wielu pokoleń wiernych i proboszczów skromna budowla stała się piękną świątynią – powiedział proboszcz ks. Witold Gąciarz. Z wdzięcznością wspomniał swoich poprzedników, a szczególnie ks. Ryszarda Winiarskiego, który rozpoczął ostatnie prace i złożył projekty o dofinasowanie renowacji.

Reklama

Przejmując pałeczkę w duszpasterskiej sztafecie, ks. Gąciarz kontynuował dzieło i doprowadził je do końca. Najpierw świątynia zyskała nowy dach i elewację, później zabezpieczono fundamenty i gruntownie odnowiono wnętrze. W nowej marmurowej posadzce, skrywającej ogrzewanie podłogowe, wykorzystano zabytkowe elementy. Wyjątkowo pięknie prezentuje się odrestaurowane prezbiterium, z kamiennym ołtarzem, ufundowanym przez rodzinę Jolanty i Mieczysława Seweryniuków. Ksiądz proboszcz zwrócił uwagę, że wiele z prac dokonanych przez niewielką wspólnotę (m.in. nowe oświetlenie i nagłośnienie, restauracja organów, wyposażenie świątyni), jest darem ofiarnych serc parafian, którzy nie szczędzili modlitwy i środków finansowych na renowację. Przygotowaniu materialnemu towarzyszyło duchowe, m.in. nawiedzenie parafii przez łaskami słynącą kopię ikony Matki Bożej Chełmskiej i rekolekcje prowadzone przez ks. Andrzeja Sternika, a także codzienna adoracja Najświętszego Sakramentu.

Na straży wiary

– Nasze serca przepełnia radość, wzruszenie i wdzięczność, że dożyliśmy tego dnia, kiedy nasz dom Boży, stawiany, pielęgnowany, odbudowywany i remontowany, został poświęcony – powiedział ks. Gąciarz. – Jesteśmy uradowani, że nasza świątynia została konsekrowana. Nie dożyli tego nasi przodkowie, którzy własnymi siłami wznieśli ją i mimo przeciwności losu wciąż odbudowywali. W tak uroczystym dniu przyrzekamy stać na straży wiary i trwać przy Chrystusie, a naszą piękną świątynię chronić i przekazać następnym pokoleniom – zobowiązali się parafianie.

W rozmowie z Niedzielą ks. Witold Gąciarz powiedział, że konsekracja świątyni to wielka uroczystość, która uświadamia całej parafii, że kościół jest miejscem realnego doświadczania obecności Boga i sprawowania sakramentów, a zarazem drogą prowadzącą do nieba. Szczególne znaczenie ta historyczna chwila nabrała w Roku Jubileuszowym, w którym wierni jako pielgrzymi nadziei oddali Bogu na własność dzieło wielu pokoleń związanych z Dorohuskiem. – Gdy patrzę wstecz, dostrzegam w naszej historii, w tym tej z ostatnich lat renowacji, dzieło Opatrzności Bożej. Dzięki modlitwie oraz otwartym sercom parafian i wielu gości udało się nam dokonać wielkich rzeczy – powiedział z wdzięcznością ks. Witold Gąciarz. – Dla mnie dzisiejsze święto jest wyznaniem wiary w Boga – podkreślił duszpasterz.

Drodzy bracia i siostry! Dzisiaj chciałbym wam powiedzieć o kolejnej, po św. Katarzynie Sieneńskiej i św. Katarzynie z Bolonii świętej noszącej imię Katarzyna. Myślę o św. Katarzynie z Genui, znanej przede wszystkim z powodu jej wizji czyśćca. Tekst, który opisuje jej życie i myśl, został opublikowany w tym liguryjskim mieście w 1551 r. Jest podzielony na trzy części: „Życie i nauka”, „Udowodnienie i wyjaśnienie czyśćca” - bardziej znana jako Traktat oraz „Dialog między duszą a ciałem”. Redaktorem końcowym był spowiednik Katarzyny, ks. Cattaneo Marabotto. Katarzyna urodziła się w Genui w 1447 r. Była ostatnią z pięciorga dzieci. Została osierocona przez ojca, Giacomo Fieschi, gdy była jeszcze dzieckiem. Matka, Francesca di Negro, dała jej dobre wychowanie chrześcijańskie, na tyle, że starsza z dwóch córek została zakonnicą. W wieku szesnastu lat Katarzyna został wydana za mąż za Giuliano Adorno, człowieka, który po wielu doświadczeniach militarnych i handlowych na Bliskim Wschodzie, powrócił do Genui, aby się ożenić. Życie małżeńskie nie było łatwe, także ze względu na charakter małżonka, uzależnionego od hazardu. Sama Katarzyna miała początkowo skłonność do prowadzenia pewnego rodzaju życia światowego, w którym jednakże nie mogła odnaleźć spokoju. Po dziesięciu latach, w jej sercu było głębokie poczucie pustki i goryczy. Nawrócenie rozpoczęło się 20 marca 1473 r., dzięki wyjątkowym przeżyciom. Udawszy się do kościoła świętego Benedykta i klasztoru Matki Bożej Łaskawej, aby się wyspowiadać, klękając przed kapłanem, „otrzymała - jak sama pisze - ranę w sercu, ogromną miłość ku Bogu”, z bardzo jasną wizją swojej nędzy i wad, a jednocześnie dobroci Boga, że omal nie zemdlała. Z tego doświadczenia zrodziła się decyzja, która ukierunkowała całe jej życie: „Nigdy więcej świata, nigdy więcej grzechów” (por. Vita mirabile, 3rv). Wówczas Katarzyna uciekła, przerywając spowiedź. Gdy wróciła do domu, weszła do najodleglejszego pokoju i długo płakała. W tym momencie była już wewnętrznie pouczona o modlitwie i świadoma ogromnej miłości Boga względem niej, grzesznej. Było to doświadczenie duchowe, którego nie mogła wyrazić słowami (por. Vita mirabile, 4r). To właśnie przy tej okazji ukazał się jej cierpiący Jezus, niosący krzyż, jak jest to często przedstawiane w ikonografii świętej. Kilka dni później wróciła do księdza, by w końcu dokonać dobrej spowiedzi. Tutaj zaczęło się owo „życie oczyszczenia”, które przez długi czas było przyczyną jej stałego bólu za popełnione grzechy i pobudziło do przyjmowania pokuty i ofiar, aby ukazać Bogu swoją miłość. Na tej drodze Katarzyna coraz bardziej przybliżała się do Pana, aż do wejścia w to, co nazywa się „życiem zjednoczenia”, to znaczy relacji wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem. W Vita mirabile napisano, że jej dusza była prowadzona i pouczana wewnętrznie jedynie słodką miłością Boga, który dawał jej wszystko, czego potrzebowała. Katarzyna oddała się niemal całkowicie w ręce Pana, aby żyć przez około dwadzieścia pięć lat - jak pisze - „bez pośrednictwa jakiegokolwiek stworzenia, żyć pouczana i rządzona przez samego Boga”(Vita mirabile, 117r-118r), karmiąc się nade wszystko nieustanną modlitwą i Komunią Świętą przyjmowaną każdego dnia, co w jej czasach nie było powszechne. Dopiero wiele lat później Pan dał jej kapłana, który zatroszczył się o jej duszę. Katarzyna zawsze niechętnie zwierzała się i wyrażała doświadczenie swej mistycznej komunii z Bogiem, przede wszystkim ze względu na głęboką pokorę, jaką doświadczała w obliczu łask Pana. Jedynie perspektywa uwielbienia i możliwości pomagania w rozwoju duchowym innych ludzi pobudziła ją, aby powiedzieć innym, co się w niej wydarzyło, począwszy od chwili nawrócenia, które było jej doświadczeniem pierwotnym i podstawowym. Miejscem jej wstąpienia na szczyty mistyki był szpital Pammatone, największy kompleks szpitalny w Genui, którego była dyrektorką i inspiratorką. Tak więc Katarzyna żyła życiem w pełni czynnym, pomimo owej głębi swego życia duchowego. W Pammatone utworzyła się wokół niej grupa zwolenników, uczniów i współpracowników, zafascynowanych jej życiem wiary oraz miłością. Sam jej małżonek Giuliano Adorno, został nim na tyle pozyskany, że porzucił rozpustne życie, aby stać się tercjarzem franciszkańskim, przenieść do szpitala, i pomagać swej żonie. Zaangażowanie Katarzyny w opiekę nad chorymi trwało aż do końca jej ziemskiej pielgrzymki, 15 września 1510 r. Od nawrócenia do śmierci nie było wydarzeń nadzwyczajnych, ale dwa elementy charakteryzują całe jej życie: z jednej strony doświadczenie mistyczne, to znaczy głębokie zjednoczenie z Bogiem, odczuwane jako unia oblubieńcza, a z drugiej opieka nad chorymi, organizowanie szpitala, służba bliźniemu, zwłaszcza najbardziej potrzebującym i opuszczonym. Te dwa bieguny - Bóg i bliźni wypełniają całkowicie jej życie, praktycznie spędzone w obrębie szpitalnych murów. Drodzy przyjaciele, nigdy nie wolno nam zapominać, że im bardziej miłujemy Boga i trwamy w modlitwie, tym bardziej potrafimy prawdziwie kochać otaczające nas osoby, ponieważ będziemy zdolni do dostrzeżenia w każdej osobie oblicza Pana, który kocha bezgranicznie, nie czyniąc różnic. Mistyka nie tworzy dystansu wobec bliźniego, nie tworzy życia abstrakcyjnego, lecz raczej przybliża do drugiego człowieka ponieważ zaczyna się postrzegać świat oczyma i sercem Boga. Myśl Katarzyny o czyśćcu, ze względu na którą jest ona szczególnie znana, jest skondensowana w ostatnich dwóch częściach cytowanej księgi: „Traktat o czyśćcu” i „Dialogu między duszą a ciałem”. Ważne, aby zauważyć, że Katarzyna w swym doświadczeniu mistycznym nie ma nigdy szczególnych objawień o czyśćcu czy też doznających tam oczyszczenia duszach. Jednakże w pismach inspirowanych naszą Świętą jest to element centralny, a sposób jego opisania ma cechy oryginalne, na tle swej epoki. Pierwszy rys indywidualny dotyczy „miejsca” oczyszczenia dusz. W jej czasach przedstawiano go głównie odwołując się do obrazów związanych z przestrzenią: sądzono, że istnieje pewna przestrzeń, gdzie miałby się znajdować czyściec. U Katarzyny jednak czyściec nie jest przedstawiony jako element krajobrazu wnętrzności ziemi: jest to ogień nie zewnętrzny, ale wewnętrzny. Czyściec jest ogniem wewnętrznym. Święta mówi o drodze oczyszczenia duszy ku pełnej komunii z Bogiem, wychodząc od swojego doświadczenia głębokiego bólu z powodu popełnionych grzechów, w porównaniu z nieskończoną miłością Boga (por. Vita mirabile, 171v). Słyszeliśmy, że w czasie nawrócenia Katarzyna nagle odczuwa dobroć Boga, nieskończoną odległość swego życia od tej dobroci oraz palący ogień w swym wnętrzu. To jest ten ogień, który oczyszcza, jest to wewnętrzny ogień czyśćca. Także i tu jest rys oryginalny w porównaniu z myślą tamtej epoki. W istocie nie wychodzi się od zaświatów, aby powiedzieć o mękach czyśćcowych - jak to było w zwyczaju w tym czasie, a być może jeszcze dziś - aby następnie wskazać drogę do oczyszczenia i nawrócenia. Nasza Święta wychodzi od własnego doświadczenia życia wewnętrznego na drodze ku wieczności. Dusza - mówi Katarzyna - przedstawia się Bogu jako nadal związana pragnieniami i cierpieniami wynikającymi z grzechu, a to uniemożliwia jej, aby cieszyła się uszczęśliwiającą wizją Boga. Katarzyna stwierdza, że Bóg jest tak święty i czysty, że dusza zbrukana grzechem nie może się znaleźć w obecności Bożego majestatu (por. Vita mirabile, 177r). Także i my czujemy, jak bardzo jesteśmy oddaleni, jak bardzo jesteśmy pełni tak wielu rzeczy, które uniemożliwiają nam widzenie Boga. Dusza jest świadoma ogromnej miłości i doskonałej sprawiedliwości Boga, i w konsekwencji cierpi, że nie odpowiedziała w sposób prawidłowy i doskonały na tę miłość, a właśnie sama miłość wobec Boga staje się tym samym płomieniem, sama miłość oczyszcza z rdzy grzechu. U Katarzyny można dostrzec obecność źródeł teologicznych i mistycznych, z których zazwyczaj czerpano w owym czasie. W szczególności odnajdujemy typowy obraz zaczerpnięty od Dionizego Areopagity, to jest złotą nić, łączącą serce człowieka z samym Bogiem. Kiedy Bóg oczyścił człowieka, wiąże go cieniutką złotą nicią, jaką jest Jego miłość, i pociąga go ku sobie uczuciem tak silnym, że człowiek staje się „pokonanym, zwyciężonym, pozbawionym siebie”. W ten sposób serce człowieka jest opanowane przez miłość Boga, która staje się jedynym przewodnikiem, jedynym poruszycielem jego egzystencji (por. Vita mirabilis, 246 rv). Owa sytuacja wyniesienia ku Bogu i powierzenia się Jego woli, wyrażona obrazem nici, jest używana przez Katarzynę, aby wyrazić działanie światła Bożego na dusze w czyśćcu, światła, które je oczyszcza i unosi do wspaniałości promienistego blasku Bożego (por. Vita mirabilis, 179r). Drodzy przyjaciele! Święci w swoim doświadczeniu zjednoczenia z Bogiem, osiągają tak głębokie „poznanie” Bożych tajemnic, w którym nawzajem przenikają się miłość i poznanie, że stanowią pomoc dla teologów w ich wysiłkach badawczych, intellectus fidei rozumienia tajemnic wiary, rzeczywistego zgłębienia tajemnic, na przykład, czym jest czyściec. Poprzez swe życie święta Katarzyna poucza nas, że im bardziej kochamy Boga i wchodzimy w zażyłość z Nim na modlitwie, to tym bardziej pozwala się On poznawać i rozpala nasze serca swoją miłością. Pisząc o czyśćcu, Święta przypomina nam podstawową prawdę wiary, która staje się dla nas zachętą do modlitwy za zmarłych, aby mogli oni osiągnąć uszczęśliwiającą wizję Boga w komunii świętych (por. Katechizm Kościoła Katolickiego, 1032). Pokorna, wierna i wielkoduszna służba, jaką Święta zaoferowała przez całe życie w szpitalu Pammatone, to jasny przykład miłości dla wszystkich i szczególna zachęta dla kobiet, które wnoszą fundamentalny wkład na rzecz społeczeństwa i Kościoła, wraz ze swą cenną pracą, ubogaconą przez ich wrażliwość i poświęcenie się dla najbiedniejszych i najbardziej potrzebujących. Dziękuję. Tłum. st (KAI)/Watykan