Niezwykłą historię pastorału, który otrzymał podczas ingresu nowy metropolita częstochowski abp Wacław Depo odkrył historyk Grzegorz Gadacz z Tygodnika Katolickiego „Niedziela”.

Okazuje się, że ręcznie rzeźbiony pastorał o wysokiej wartości artystycznej należał wcześniej do patriarchy Antiochii, a zarazem najwybitniejszego polskiego podróżnika końca XIX wieku, jakim był abp Władysław Michał Bonifacy Zaleski.

Od spadkobierców patriarchy Zaleskiego, nabyli ten pastorał księża, którzy następnie podarowali go pierwszemu biskupowi diecezji częstochowskiej Teodorowi Kubinie, który kierował nią w latach 1925-1951.

Dokładnie 86 lat później, podczas ingresu do bazyliki archikatedralnej pw. Świętej Rodziny w Częstochowie, 2 lutego br. pastorał ten otrzymał abp Depo z rąk swojego poprzednika abp. Stanisława Nowaka.

Władysław Michał Bonifacy Zaleski urodził się 26 maja 1852 r. w Wielonie, na Litwie. Szkołę średnią ukończył w Kownie. W 1880 r. wstąpił do warszawskiego Seminarium Duchownego, skąd w 1881 r. przeniósł się na dalszą naukę do Rzymu. W 1885 r. ukończył Academia dei Nobili Ecclesiastici, kształcącą szlachecką młodzież na dyplomatów papieskich, uczęszczając jednocześnie na kurs teologiczny w Collegium Romanum.

Po przyjęciu święceń kapłańskich w 1885 r. wysłany został z misją dyplomatyczną do Hiszpanii, a w 1886 r. po raz pierwszy do Indii. Później był m.in. konsultorem ds. wschodnich w Kongregacji Rozkrzewiania Wiary. W 1887 r. papież Leon XIII mianował go swoim osobistym przedstawicielem na jubileuszu 50-lecia panowania królowej brytyjskiej Wiktorii.

5 marca 1892 r. ks. Zaleski otrzymał nominację na arcybiskupa tytularnego w Tebach i został delegatem apostolskim w Indiach. Teren jego działalności sięgał od Afganistanu i Himalajów na północy, po Cejlon i sąsiednie wyspy Oceanu Indyjskiego na południu.

Na Cejlonie, za czasów abp Zaleskiego rozpoczęło działalność Centralne Seminarium Duchowne dla Indii. Papieski dyplomata zainicjował też powstanie wielu niższych seminariów oraz wyświęcił kilku biskupów, w tym miejscowych księży Augustine Kandathila (1911 r.) i Alexandra Chulaparambila (1914 r.).

Pracę misyjną abp Zaleski wykonywał w nieustannej niemal podróży. Gościł m.in. w Chinach, Japonii, Indochinach, na Jawie, na Filipinach. Był najwybitniejszym polskim podróżnikiem tego rejonu u schyłku XIX stulecia. W czasie pełnienia funkcji delegata apostolskiego poszerzył swoje umiejętności poligloty, do opanowanych już wcześniej ośmiu języków europejskich dokładając tamilski i syngaleski.

W grudniu 1916 r. otrzymał od papieża Benedykta XV nominację na patriarchę Antiochii. Funkcja ta miała charakter tytularny, gdyż patriarcha faktycznie urzędował w Rzymie.

Abp Zaleski był autorem szeregu dzieł podróżniczo-etnograficznych, m. in. „Podróż po Indyach w roku 1896”. Zajmował się naukowo botaniką, gromadząc wielki zbiór tropikalnych roślin, których wizerunki zwoził niemal z wszystkich podróży. Zebrał ok. 35 tysięcy wizerunków flory indyjsko-malajskiej.

Zmarł 5 października 1925 w Rzymie. W 1956 r., zgodnie z jego życzeniem, jego ciało zostało przewiezione do Kandy na Cejlonie.