Wielką rolę w przygotowaniu wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II na Ukrainie odegrał kard. Marian Jaworski - metropolita lwowski. Przyjrzyjmy się, w telegraficznym skrócie, jego działalności pasterskiej na tamtych ziemiach w ciągu 12 lat.

Misyjne wizyty

Będąc administratorem apostolskim archidiecezji w Lubaczowie, po rocznych staraniach, bp Marian Jaworski udał się w dniach od 30 października do 12 listopada 1989 r. do Lwowa, miasta, w którym się urodził, wychowywał, kształcił, a które musiał opuścić jako kleryk w 1945 r. Te dwa tygodnie to historyczne, niezwykle ważne dni w dziejach Kościoła na Ukrainie. Ksiądz Biskup odebrał homagium od duchowieństwa i wiernych oraz odprawił Mszę św. w katedrze, która od prawie pół wieku nie gościła biskupa. W uroczystość Wszystkich Świętych modlił się na grobie abp. Józefa Bilczewskiego na Cmentarzu Janowskim oraz ks. Zygmunta Gorazdowskiego na Cmentarzu Łyczakowskim. W Dzień Zaduszny była odprawiona Msza św. za arcybiskupów i biskupów lwowskich, odmówiono modlitwę na Cmentarzu Orląt Lwowskich. Biskup nawiedził też kościół św. Antoniego, w którym przed 64 laty został ochrzczony. W dniach następnych odprawił Msze św. w innych kościołach.
Na terenie archidiecezji lwowskiej pracowało wówczas 11 kapłanów. Teren woj. stanisławowskiego obsługiwał 1 kapłan, woj. tarnopolskiego - 2 kapłanów, woj. lwowskiego - 8 kapłanów. Taki był początek działalności bp. Mariana Jaworskiego przed 12 laty. W 1989 r. bp Jaworski wyprawił się raz jeszcze do Lwowa - w okresie Bożego Narodzenia. W wypełnionej po brzegi katedrze odprawił Pasterkę. Była też okazja poświęcenia odzyskanych kościołów w Kamionce Strumiłowej, Bóbrce, Rawie Ruskiej.
W następnym roku bp M. Jaworski przewodniczył uroczystościom Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy w katedrze lwowskiej. Podczas kolejnej wizyty - od 13 do 24 lipca 1990 r. - Ksiądz Biskup nawiedził znaczną liczbę wspólnot parafialnych na Ukrainie. Poświęcił oddane kościoły w Gródku Jagiellońskim, Połupanówce, Jezierzanach.
Bogaty był program wizyty w dniach od 31 października do 6 listopada 1990 r.
Obejmował poświęcenie odzyskanych kościołów w Kopyczyńcach ( woj. tarnopolskie), Kołomyi (woj. stanisławowskie), Mikołajowie i Chodorowie (woj. lwowskie) oraz bierzmowanie 50 starszych wiekiem wiernych w Stanisławowie. Charakterystycznym akcentem wizyty były odwiedziny pasterskie na Bukowinie. W Dzień Zaduszny Ksiądz Biskup odprawił dwie Msze św. Na cmentarzu w Czerniowcach nawiedził groby kapłanów, m.in. ks. Franciszka Krajewskiego - długoletniego duszpasterza na Bukowinie, który pracował też w Kijowie i Krzemieńcu.
Te wizyty przygotowały grunt do oficjalnego reaktywowania przez Ojca Świętego struktur kościelnych na Ukrainie nie. Bp M. Jaworski przemierzył tysiące kilometrów, by dotrzeć do wiernych, którzy nie poddali się ateizmowi. Swoją posługą biskupią pozyskiwał innych do wiary chrześcijańskiej. Po latach przymusowego komunizmu zaczął znów budować "Kościół na skale" i przywracać do kultu kościoły znajdujące się w ruinie. Jednoczyć rozproszonych wiernych wokół kapłanów i tworzyć wspólnoty parafialne.

Papież Jan Paweł II ustanawia hierarchię kościelną na Ukrainie

16 stycznia 1991 r. Ojciec Święty oficjalnie wznowił działalność hierarchii rzymskokatolickiej na Ukrainie. Bp. M. Jaworskiego podniósł do godności arcybiskupa i mianował go metropolitą lwowskim. Do pomocy przydzielił mu dwóch biskupów sufraganów - o. Rafała Kiernickiego i Marcjana Trofimiaka - proboszcza z Krzemieńca. Biskupem diecezjalnym w Kamieńcu Podolskim został ks. Jan Olszański, a w Żytomierzu - ks. Jan Purwiński.
Nazajutrz abp M. Jaworski wraz z kapłanami odprawił w katedrze lwowskiej Mszę św. Wspólnie wystosowali list do Ojca Świętego z podziękowaniem za podjęcie tej historycznej decyzji.
1 marca 1991 r., w obecności nuncjusza apostolskiego - abp. Francesco Colasuonno, abp M. Jaworski przyjął od biskupów przysięgę i wyznanie wiary. W dniu następnym, w obecności 8 tys. wiernych, odbyła się konsekracja 3 biskupów: Rafała Kiernickiego, Jana Olszańskiego, Marcjana Trofimiaka. 3 marca podobna uroczystość odbyła się w Żytomierzu, gdzie był konsekrowany ks. Jan Purwiński.
Biskupi ze Wschodu, wraz ze swoimi wiernymi, przybyli w czerwcu 1991 r. do Lubaczowa na spotkanie z Ojcem Świętym. Podczas swej pielgrzymki do Ojczyzny, 3 czerwca 1991 r., Jan Paweł II powiedział na błoniach w Lubaczowie: "Nie wiem, kiedy będzie mi dane odwiedzić Lwów i tamte ziemie, i tamten Kościół, ale wiem na pewno, że Wy, Drodzy Bracia, z Waszym nowym Arcybiskupem macie przed sobą ogromną pracę, ogromną. Jednak jest to ´żniwo wielkie i pracowników mało´, ale radujmy się, że jest to żniwo, że nie wszystko się dało wykorzenić do końca, że to wszystko na nowo kiełkuje, rośnie, owocuje. Niech Wam Bóg błogosławi w tej całej pracy w prastarej Pańskiej winnicy, która się odnawia i którą trzeba na nowo uprawiać. My będziemy z Wami i jesteśmy z Wami. Tu, po tej stronie, bo Królestwo Boże przechodzi przez wszystkie granice, jest uniwersalne".
Ten zasiew pod żniwo wykonał abp Marian Jaworski i sieje nadal. Wszystko rośnie, kiełkuje, przynosi owoce.
Budują kościoły, kształcą kapłanów
Gdy bp M. Jaworski przyjechał po raz pierwszy na te tereny, czynnych było 14 kościołów. Wiele innych zamieniono na sale gimnastyczne, magazyny, składy nawozów chemicznych, materiałów budowlanych, muzea ateizmu. W tych miejscowościach, gdzie je odzyskano, pracują dniami i nocami ludzie. Społeczeństwo nie ustaje w staraniach o odzyskanie dalszych. Buduje się nowe kościoły w Brodach, Tarnopolu, Chlibowicach, Świrskiem, we Lwowie - Zboiskach i Rzęsnej. A przecież zbudowano już nowe kościoły w Białobożnicy, Strzelczyskach, Susułowie, Boryni, Haliczu, Obertynie, Połupanówce, Kołodziejówce, Skołatowie, Krysowicach, Szumsku, Krukienicach. Obecnie nabożeństwa odprawiane są w 256 kościołach i kaplicach.
Metropolita lwowski zatroszczył się o kapłanów. Kandydatów wcześniej wysyłano na studia do Rzymskokatolickiego Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Rydze na Łotwie. 12 grudnia 1996 r. abp M. Jaworski reaktywował działalność Seminarium Duchownego we Lwowie -Brzuchowicach, w którym na trzech pierwszych kursach studiuje 28 kleryków z Ukrainy, 4 kleryków studiuje na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 10 kleryków na Papieskim Fakultecie Teologicznym we Wrocławiu. Ponadto 7 księży odbywa specjalistyczne studia zagraniczne w Rzymie, Paryżu, Fryburgu i Lublinie. Diecezja kamieniecka ma swoje Seminarium Duchowne w Gródku Podolskim, a żytomierska - w Worzelu k. Kijowa. Od 18 maja 1991 r. abp M. Jaworski wyświęcił we Lwowie 28 kapłanów, w tym 3 członków zgromadzeń zakonnych. Potrzeby są ogromne. Obecnie pracuje na tym terenie 114 księży, w tym 75 z Polski. Na terenie archidiecezji lwowskiej jest 18 zakonów żeńskich i 14 męskich.

Obecnie Ukraina liczy 5 diecezji.

26 marca 1998 r. Stolica Apostolska ogłosiła, że Papież Jan Paweł II mianował biskupem diecezjalnym w Łucku bp. M. Trofimiaka. Abp M. Jaworski w 1992 r. został wybrany przewodniczącym Konferencji Episkopatu Rzymskokatolickiego Ukrainy, która liczy 8 biskupów. Odbyło się już kilkanaście konferencji, często z udziałem biskupów greckokatolickich. Abp M. Jaworski zapraszany jest na posiedzenia Konferencji Episkopatu Polski. Spotyka się często z abp. Józefem Kowalczykiem - nuncjuszem apostolskim w Polsce, poprzednim i obecnym nuncjuszem apostolskim na Ukrainie. Jest częstym gościem kardynałów, arcybiskupów i biskupów w Polsce. Co roku gości u arcybiskupów i biskupów w Austrii i Niemczech. Kilka razy w roku jest przyjmowany na audiencji przez Ojca Świętego w Rzymie. Jest promotorem wielu prac naukowych, uczestniczy w obronach prac doktorskich. Dzięki Metropolicie Lwów gościł m.in.: sekretarza stanu w Watykanie Angelo Sodano, sekretarza osobistego Papieża - bp. Stanisława Dziwisza, kard. Achille Silvestriniego, kard. Rogera Etchegaraya, abp. Giovanni Sartoriego z Trydentu, kard. Edwarda Clancy z Australii, kard. Joachima Meisnera z Kolonii, kard. Adama Maidę z Detroit, abp. Francesco Cuccaresego z Pascary, bp. AmeMdeMe Graba ze Szwajcarii, kard. Franciszka Macharskiego, abp. Józefa Michalika, abp. Władysława Ziółka, abp. Stanisława Szymeckiego i wielu innych biskupów polskich.
Abp. M. Jaworski postarał się za granicą o wysokiej klasy sprzęt medyczny dla szpitali w Stanisławowie i Gródku Jagiellońskim. Pod przewodnictwem Metropolity lwowskiego zakończyły się procesy beatyfikacyjne abp. Józefa Bilczewskiego, ks. Zygmunta Gorazdowskiego, a trwają na szczeblu diecezjalnym - s. Marty Wieckiej, szarytki, i o. Serafiana Kaszuby, kapucyna.
To tylko niektóre wątki życia Kościoła na Wschodzie inspirowane posługą pasterską kard. Mariana Jaworskiego - metropolity lwowskiego. Oddziałuje on na wszystkich swoją osobowością. To światowej sławy filozof, teolog, myśliciel, doktor honoris causa Uniwersytetu w Bochum ( Niemcy). Dźwiga Kościół na Wschodzie z ruiny nie tylko materialnej, ale i z ogromnego spustoszenia duchowego, jakie nastąpiło w latach przymusowej ateizacji. Głosi na nowo Ewangelię nie tylko słowem, ale i czynem.