Powróćmy do polskich - świętokrzyskich ozdób choinkowych. Są nam bliskie, pachną dzieciństwem i domem, a nie plastykową tandetą z marketu. Tworzą łańcuch wielopokoleniowej tradycji, w której obchody świąt Bożego Narodzenia stanowią tak ważne ogniwo. - Niegdyś całe rodziny od początku Adwentu integrowały się przy oświetlonym stole, śpiewając adwentowe pieśni i wykonując zabawki na choinkę - podkreślają etnografowie. Muzeum Wsi Kieleckiej, przypominając tę tradycję, wydało w 2010 r. albumik „Tradycyjne ozdoby choinkowe na Kielecczyźnie”.
Przedświąteczne przygotowania ozdób kumulowały się na dwa tygodnie przed Godami. Z dostępnych materiałów - w woj. świętokrzyskim przeważnie z bibułek, słomek, kolorowego papieru, wydmuszek jaj, piórek - dzieci i młodzi pod okiem mam i babć, przerywających sobie na ten moment domową przedświąteczną krzątaninę, wykonywali łańcuchy, jeżyki, pajączki, anioły czy baletnice. Wkrótce zawisną one na choince, która zastąpiła podłaźnik - gałąź (a raczej ścięty wierzchołek drzewa) świerkowego, zawieszaną u pułapu, skromnie, acz symbolicznie dekorowaną. W Kieleckiem były to jabłka, orzechy, ciasteczka, ozdoby z opłatków, pajączki ze słomek i bibułek. Gałązkami drzew iglastych ozdabiano także ściany, ramy obrazów z wizerunkami świętych, drzwi, furtki, wrota stodół i obór.
Choinka dotarła do nas stosunkowo późno, wywodzi się z tradycji niemieckiej. W Polsce pojawiła się we wnętrzach mieszczańskich i dworskich w II poł. XIX wieku i na początku XX wieku. Od początku swojej kariery była u nas bogato zdobiona jabłkami, orzechami, zapalonymi świeczkami oraz mnóstwem własnoręcznie wykonanych ozdób. W albumiku „Tradycyjne ozdoby choinkowe na Kielecczyźnie” autorstwa Ewy Wielgus znajdziemy instruktarz, jak wykonać świat z opłatka, iskierkę, jeżyka, szyszkę, pajączka, koło z harmonijek i różnego typu łańcuchy. Inspiracją do popularyzacji tej tematyki były kontakty autorki z artystkami ludowymi z Gór Świętokrzyskich, a szczególnie z Heleną Szlufik z Bęczkowa - cenioną artystką ludową, członkinią Stowarzyszenia Twórców Ludowych. W zbiorach MWK znajduje się pokaźny zbiór tradycyjne wykonanych ozdób choinkowych, wśród nich są m.in.: wisiory ze słomek i bibułek, światy z opłatków, pajacyki, baletnice i aniołki w technice oleodruku, przeróżne łańcuchy. Muzeum proponuje także lekcje muzealne oraz warsztaty etnograficzne dotyczące ludowych ozdób choinkowych i wyposażenia izb na święta Bożego Narodzenia. Odkryjmy więc wspólnie tradycyjnych ozdób czar…
A. D.
Pomóż w rozwoju naszego portalu