Po ceremonii przed Grobem Nieznanego Żołnierza minister Kasprzyk złożył wiązankę kwiatów pod tablicą znajdującą się na ścianie budynku Dowództwa Garnizonu Warszawa, poświęconą pamięci Jadwigi Zarugiewiczowej – symbolicznej matki Nieznanego Żołnierza. To ona 29 października 1925 r. dokonała wyboru ciała jednego z trzech bezimiennych obrońców Lwowa celem pochowania go w grobowcu pod arkadami Pałacu Saskiego w Warszawie.
Uroczystość była okazją do prezentacji strategicznej gry planszowej „Zadwórze 1920”, wydanej dzięki współpracy Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych i Armenian Foundation z okazji 100. rocznicy boju pod Zadwórzem, zwanym „Polskimi Termopilami”. W walce z bolszewikami zginął bohatersko najstarszy syn Jadwigi Zarugiewiczowej, Konstanty. – Jestem przekonany, że ta gra stanie się inspiracją dla jej uczestników. Gracze, na szczęście, nie muszą stawać wobec podobnych wyzwań jak to, przed którym stanęło 330 polskich obrońców Lwowa, z których 318 poniosło straszliwą śmierć w nierównym boju pod Zadwórzem. Mogą jednak ofiarnie służyć Polsce na wielu innych odcinkach. Głęboko wierzę, że strategiczna gra planszowa „Zadwórze 1920” pozwoli starszym oraz młodszym wspólnie zanurzyć się w historii, dostarczając zarazem dużej porcji wrażeń – podkreśla Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
29 października 1925 r. w obecności Komisji Ekshumacyjnej Jadwiga Zarugiewiczowa dokonała wyboru trumny z wydobytymi na Cmentarzu Orląt we Lwowie zwłokami Nieznanego Obrońcy Lwowa. Po otwarciu trumny okazało się, że wybór padł na żołnierza bez szarży, z maciejówką (w pozostałych dwóch trumnach znajdowały się zwłoki sierżanta i kaprala). Był to znak, że wybrano ochotnika, bowiem żołnierze regularnego wojska nosili rogatywki. Lekarz dokonujący oględzin orzekł, że pochowany miał przestrzeloną głowę oraz nogę. Były to przesłanki pozwalające uznać, iż poległ na polu chwały, oddając życie za Ojczyznę. Ustalono, iż był w wieku około 14 lat.
Reklama
Wybrane zwłoki Bohatera przewieziono ze Lwowa do Warszawy 1 listopada 1925 r. Następnego dnia trumna została złożona na lawecie armatniej zaprzężonej w szóstkę koni. Kondukt żałobny prowadziła orkiestra oraz 30. Pułk Piechoty. Za trumną szli przedstawiciele rządu i wojska. Trasa z dworca kolejowego wiodła Alejami Jerozolimskimi, Nowym Światem i Krakowskim Przedmieściem przez Plac Zamkowy do Katedry św. Jana. Tam odprawiono uroczyste nabożeństwo, podczas którego przy katafalku stanęła warta honorowa – cztery posterunki oficerskie.
Podczas uroczystego pogrzebu i złożenia prochów pod arkadami Pałacu Saskiego, zgodnie z programem uroczystości, kondukt żałobny, oprócz wojskowej asysty honorowej, stanowiły pary: dwójka dzieci żołnierzy poległych w obronie Lwowa, dwie wdowy oraz dwie matki, których synowie zginęli w walkach o Lwów w czasie wojny polsko-bolszewickiej (Jadwiga Zarugiewiczowa i Bronisława Widt).
W grudniu 1944 r. Niemcy wysadzili w powietrze Pałac Saski, jednak arkady z Grobem Nieznanego Żołnierza nie uległy zniszczeniu. W 1989 r. złożono w grobowcu ziemię z mogił katyńskich. W rok później powróciły na filary arkad przedwojenne tablice upamiętniające chwałę polskiego oręża. Obecnie Grób Nieznanego Żołnierza otaczają 22 tablice, na których wypisane są miejsca najważniejszych bitew w polskiej historii, począwszy od Cedynii (972 r.) aż po walki podziemia antykomunistycznego w latach 1945-1963. Całodobową wartę honorową przy Grobie pełnią żołnierze Batalionu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego.
