Reklama

Zarys historii parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Tokarach

Niedziela podlaska 37/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Reklama

W połowie XV wieku król Kazimierz II Jagiellończyk (1447-92) nadał Tokary Steckowi, Majkowi i Waśkowi Olechnowiczom. Ich potomkowie zaczęli posługiwać się nazwiskiem Tokarewscy.
Siedzibą dzisiejszej parafii w Tokarach była początkowo miejscowość Wilanowo, zwana dawniej Wielanów lub Wielinów, która leży w odległości 2 km od Tokar. Pierwszy drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela, św. Mikołaja Biskupa, św. Małgorzaty, św. Zofii i św. Doroty został zbudowany w 1527 r. przez Mikołaja Skirwin-Krupickiego (zm. przed 1536 r.), dziedzica Krupicz, Wilanowa i Kustyna. W 1536 r., kiedy jego potomkowie Melchior, Balcer i Jarosz Skirwin-Krupicze przyjęli protestantyzm, kościół w Wilanowie został zamieniony na zbór protestancki (do 1624 r.). W 1628 r. funkcję proboszcza parafii wilanowskiej i milejczyckiej pełnił ks. Jan Kamieński (ok. 1628-34).
W 1728 r. kościół wilanowski został gruntownie przebudowany do tego stopnia, że niektórzy mówią o wzniesieniu nowego pw. Pana Jezusa Ukrzyżowanego. Jego poświęcenia dokonał ks. inf. Ignacy Buchowiecki, proboszcz wysocki, późniejszy duszpasterz wilanowski (1746-48). W 1800 r. kolejny gruntowny remont przeprowadził ks. Roch Fiedorowicz (zm. w 1828 r.), ówczesny proboszcz (1771-1828).
W ramach represji po powstaniu styczniowym - z rozkazu generał-lejtnanta Konstantego von Kaufmana (1818-82), generał-gubernatora tzw. guberni zachodnich (1865-66) - 30 kwietnia 1866 r. kościół został zamknięty, a następnie rozebrany. Beneficjum przejęła Izba Dóbr Państwowych. Ostatnim proboszczem wilanowskim był ks. kan. Maciej Piotrowski (prob. 1847-66). W 1867 r. materiał budowlany przewieziono do Telatycz, gdzie na cmentarzu zbudowano cerkiew prawosławną pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Podobny los spotkał kaplicę w Klukowiczach, która decyzją (nr 1143) z 3 września 1867 r. gen. Edwarda hr. Baranowa II (1811-84), generał-gubernatora wileńskiego (1866-68), została całkowicie skasowana.
Po odzyskaniu niepodległości na nowo w 1919 r. została erygowana rzymskokatolicka parafia - z lokalizacją kościoła w sąsiednich Tokarach. Tego dzieła dokonał ks. Zygmunt Łoziński (1870-1932), biskup miński (1918-25). W tym czasie posługę duszpasterską świadczył ks. kan. Antoni Kaczyński (1871-1947), proboszcz parafii Wysokie Litewskie (od 1904 r.), który rozpoczął odprawiać nabożeństwa w domu murowanym w Tokarach. W 1922 r. parafianie przywieźli do Tokar stary, wilanowski kościół (zamieniony na cerkiew), ale zdołali zbudować z niego jedynie plebanię. W jednym z jej pomieszczeń została urządzona tymczasowa kaplica. Pierwszym proboszczem (1919-33) w Tokarach został mianowany ks. Józef Zabłocki (1868-1935).
Obecny drewniany kościół w Tokarach w stylu narodowym (synteza architektury Małopolski i Podkarpacia) został wzniesiony w latach 1934-35, według wcześniejszego projektu krakowskiego architekta Wincentego Wdowiszewskiego (1849-1906). Jego budową kierował ks. Mieczysław Kasprowicz (ur. 1904 r.), ówczesny proboszcz (1933-39). Konsekracja świątyni odbyła się 13 czerwca 1935 r. w czasie wizytacji kanonicznej ks. Kazimierza Bukraby (1885-1946), biskupa pińskiego (1932-46).
W czasie ostatniej wojny kościół szczęśliwie ocalał, chociaż wieś Tokary została podzielona w 1945 r. granicą państwową.
W czasie proboszczowania ks. Zenona Bobla (prob. 1992-95) i ks. Józefa P. Poskrobko (prob. 1995-98) został przeprowadzony gruntowny remont kościoła, a dach pokryto blachą miedzianą.
W pobliżu kościoła stoi murowana, piętrowa plebania zbudowana w latach 1981-87 staraniem ks. Witolda Wiercińskiego (prob. 1979-83) i ks. Jerzego Olszewskiego (prob. 1983-92).

Bibliografia:
E. Bryc, Monografia parafii rzymskokatolickiej w Wielanowie do 1866 r., Białystok 1999 (mps); M. Kałamajska-Saeed (red.), Województwo białostockie. Siemiatycze. Drohiczyn i okolice (Katalog zabytków w Polsce, t. XII, z. 1), Warszawa 1996;
M. Olszewski, Parafie pogranicza. Tokary, Niedziela. Kościół na Podlasiu nr 38 (1995) 51/52, s. 13; Spis kościołów i duchowieństwa diecezji pińskiej w r. p. 1933 i 1934, Pińsk 1933; T. Tararuj (oprac.), Spis kościołów, parafii oraz duchowieństwa diecezji w Drohiczynie n. Bugiem, Drohiczyn 1976; S. Ulaczyk (oprac.), Rocznik diecezji drohiczyńskiej. Spis parafii i duchowieństwa 1999, Drohiczyn 1999; Z. Zalewski, Z historii parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Tokarach, Niedziela Podlaska nr 45 (2002) 11/378, s. I. IV.

Kaplice:
Siemichocze - kaplica dojazdowa pw. Miłosierdzia Bożego, zbudowana w latach 1987-91 pod kierunkiem ks. Jerzego Olszewskiego.
6 października 1991 r. poświęcił ją ks. Władysław Jędruszuk (1918-94), biskup drohiczyński (1991-94).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Porządek Mszy św.:
- niedziele i święta:
- kościół parafialny: 11.00
- kaplica w Siemichoczach: 9.00
- święta niebędące dniami wolnymi od pracy:
- kościół parafialny: 17.00
- kaplica w Siemichoczach: 15.00 (I piątek miesiąca)

Odpust w parafii:
Podwyższenia Krzyża Świętego: 14 września, św. Antoniego: 13 czerwca
Nabożeństwo adoracyjne przed odpustem Podwyższenia Krzyża Świętego: 12-14 września

Księgi metrykalne:
Księgi chrztów: od 1946 r. (wypisy 1939-45)
Księgi małżeństw: od 1948 r.
Księgi zmarłych: od 1948 r.

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Leon XIV: AI powinna odzwierciedlać Boży zamysł

2025-11-07 11:02

[ TEMATY ]

sztuczna inteligencja

AI

Leon XIV

Vatican media

Papież w przesłaniu do uczestników Builders AI Forum 2025 przypomina, że rozwój sztucznej inteligencji jest nie tylko technologicznym wyzwaniem, ale też duchowym powołaniem. „Nie chodzi tylko o to, co AI może zrobić, lecz kim stajemy się przez technologie, które budujemy” – napisał Ojciec Święty.

Builders AI Forum, odbywające się na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, gromadzi liderów firm katolickich, inwestorów i badaczy, by tworzyć produkty sztucznej inteligencji służące misji Kościoła. W tym kontekście Leon XIV zauważył, że „sztuczna inteligencja, jak każdy ludzki wynalazek, wyrasta z kreatywności, którą Bóg powierzył człowiekowi”.
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV: stare i nowe uzależnienia stały się obsesją

2025-11-07 19:09

[ TEMATY ]

uzależnienia

Papież Leon XIV

PAP/ANGELO CARCONI

W świecie „pozbawionym nadziei” stare i nowe uzależnienia „wpływają na zachowanie i codzienne życie”. Mówił o tym Leon XIV w wideoprzesłaniu na zorganizowaną przez włoski rząd VII Krajową Konferencję nt. Uzależnień, jaka odbywa się 7 i 8 listopada w Rzymie. Papież zwrócił uwagę, że uzależnienia stały się obsesją, gdyż wielu młodych ludzi nie potrafi „odróżniać dobra od zła”. Konieczne jest więc „wpajanie wartości duchowych i moralnych młodym pokoleniom, aby zachowywały się jak ludzie odpowiedzialni”

„W ostatnich latach do narkomanii i uzależnień od alkoholu, które nadal są powszechne, dołączyły nowe formy: coraz częstsze korzystanie z internetu, komputerów i smartfonów wiąże się nie tylko z wyraźnymi korzyściami, ale także z nadmiernym używaniem, które często prowadzi do uzależnień z negatywnymi konsekwencjami dla zdrowia, związanymi z kompulsywnymi grami, hazardem, pornografią i niemal stałą obecnością na platformach cyfrowych” - analizował Ojciec Święty, wskazując, że „obiekt uzależnienia staje się obsesją, wpływając na zachowanie i codzienne życie”. Jest to „najczęściej objawem psychicznego lub wewnętrznego dyskomfortu jednostki oraz społecznego zaniku wartości i pozytywnych odniesień, zwłaszcza u nastolatków i młodych ludzi”.
CZYTAJ DALEJ

Kard. G. Ryś: Przyjaźń jest słowem kluczowym do zrozumienia hospicjum

2025-11-08 08:19

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

ks. Paweł Kłys

Obchody 30 lecia istnienia Hospicjum Domowego Caritas Archidiecezji Łódzkiej

Obchody 30 lecia istnienia Hospicjum Domowego Caritas Archidiecezji Łódzkiej

30 lat temu powołano do istnienia Hospicjum domowe Caritas Archidiecezji Łódzkiej. Z tej okazji w łódzkiej Bazylice Archikatedralnej celebrowano Eucharystię dziękując Bogu za zaangażowanie lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów, pracowników administracji, wolontariuszy oraz duchownych, którzy od ćwierćwiecza w dzień i w nocy, spieszą z pomocą osobom dotkniętym chorobami nowotworowymi i ich rodzinom. Modlitwą obejmowano także osoby będące w żałobie po stracie najbliższych oraz zmarłych z hospicjum domowego Caritas.

Podczas Eucharystii, której przewodniczył i homilię wygłosił kardynał Grzegorz Ryś, metropolita łódzki zwrócił uwagę na to, że - Przyjaźń jest słowem kluczowym do zrozumienia hospicjum. Ile razy jest w doświadczeniu hospicjum, zwłaszcza domowego, jest tak, że na końcu to, co możesz dać, to jest głęboka relacja - to jest bycie przy. To na pewno nie są jednorazowe odwiedziny. To na pewno nie jest jednorazowa pomoc. Bo jakby w naturze tego hospicjum jest to, że ludzie nas zapraszają do swojego domu. Wejść do czyjegoś domu, to jest właśnie wejść w głęboką, bliską relację. Może być tak, że już nic nie masz. Nawet leki przestają być pomocne, czy dość pomocne, ale ciągle jest możliwe to, że jesteś przy człowieku. Jesteś jak przyjaciel. – podkreślił hierarcha.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję