Typowo polskim nabożeństwem Wielkiego Postu są Gorzkie żale, których tematyką jest męka Jezusa i ból towarzyszącej Mu Matki. Autorem tekstów Gorzkich żali jest ks. Wawrzyniec Benik. Należał on do Zgromadzenia Księży Misjonarzy i był opiekunem Bractwa św. Rocha, działającego przy kościele Świętego Krzyża w Warszawie. Ks. Wawrzyniec wykorzystał łacińskie teksty (łacina była wówczas językiem obowiązującym w Kościele, dlatego nabożeństwa były dla większości wiernych niezrozumiałe), m.in. pieśni o Męce Pańskiej oraz teksty średniowiecznych misteriów i dialogów pasyjnych, które przetłumaczył na język polski. Na ich podstawie ułożył nabożeństwo pasyjne, które zostało wydane drukiem, pt. Snopek Mirry z Ogrodu Gethsemańskiego albo żałosne gorzkiej Męki Syna Bożego rozpamiętywanie, Warszawa 1707 r.
Po raz pierwszy Gorzkie żale odśpiewano w języku polskim w kościele Świętego Krzyża w Warszawie. W każdą niedzielę Wielkiego Postu w kościołach śpiewana jest kolejno jedna z trzech części Gorzkich żali, a w Wielki Piątek śpiewane są wszystkie trzy części.
Każda część Gorzkich żali składa się z pieśni, zwanej Pobudką, czyli Gorzkie żale, przybywajcie, oraz z 5 śpiewów (które są poprzedzone zapowiedzią kolejnego etapu męki): Żal duszę ściska; Lament duszy nad cierpiącym Jezusem; Rozmowa duszy z Matką Bolesną. Całość kończą słowa antyfony: Któryś za nas cierpiał rany, Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami...