Reklama

Włocławek

Dzieło Stanisława Zagajewskiego w Lozannie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Stanisław Zagajewski, jako dziecko w wieku ok. 2 lat, został porzucony zimą 1929 r. na stopniach kościoła św. Barbary w Warszawie. Dzieciństwo spędził w klasztornych zakładach opiekuńczych. Zarabiał na życie jako kucharz, ogrodnik, introligator, krawiec, był także dozorcą nocnym i konwojentem. Wykonywał sztukaterie na warszawskiej Starówce, pracował przy budowie MDM-u i Trasie W-Z.
Jego zdolności rzeźbiarskie zostały odkryte dość wcześnie, jednak do średniej szkoły plastycznej nie mógł zostać przyjęty, gdyż nie ukończył szkoły podstawowej, a do szkoły budowlanej z powodu wątłego zdrowia.
Sztuki wypalania glinianych form nauczono go w „Cepelii”. Dzięki osobistym staraniom Aleksandra Jackowskiego z Instytutu Sztuki PAN, otrzymał we Włocławku niewielki domek, gdzie żyje i pracuje do dziś.

Stanisław Zagajewski należy do najbardziej uznanych polskich artystów samorodnych, twórców sztuki surowej (l´art. brut). Ze swego kilkudziesięcioletniego dorobku najbardziej ceni kompozycje przyścienne o tematyce religijnej, które sam kiedyś nazwał „ołtarzami”. Największe i najciekawsze spośród nich są ozdobą kolekcji jego rzeźb w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku i bez wątpienia atrakcją wystawy stałej w gmachu Zbiorów Sztuki przy ul. Zamczej. Od kiedy wystawa ta została udostępniona, z roku na rok zwiększa się zainteresowanie rzeźbami i ich twórcą. Niektóre z eksponatów muzeum wypożycza na pokazy w Polsce i za granicą. Najbardziej liczącą się wystawą w ostatnich latach była prezentacja fragmentu włocławskiej kolekcji w szwajcarskim muzeum Collection de l´art brut w Lozannie w 1998 r.
Ponieważ placówka ta gromadzi i upowszechnia dzieła artystów z całego świata, określanych mianem naturalni, surowi czy nie ugładzeni, jeszcze przed wystawą indywidualną, zamówiła u S. Zagajewskiego do swych zbiorów ołtarz. Wówczas, w 1996 r. artysta miał gotowych kilka elementów i zapowiadał, że będzie to „dzieło największe”. Od momentu rozpoczęcia do złożenia ołtarza w całość w lipcu tego roku, kilka razy zmieniał jego kompozycję i co bardzo znamienne - także jego temat. Pierwotnie tematem był Ogród Oliwny, potem Matka Boska z pawiem, następnie Matka Boska z aniołem i św. Janem. Ostatecznie złożoną kompozycję S. Zagajewski nazwał Matka Boska z twarzami.
Ukończony po ponad 8 latach ołtarz składa się z 35 elementów - płaskorzeźb mających wydatne, solidne podstawy. Tak uformowane bloki, nazywane przez Zagajewskiego „pudełkami”, miały dać możliwość zestawiania kompozycji bez stelażu. W zamyśle artysty było, aby każdy z elementów można było układać jeden na drugim w pionową kompozycję przyścienną. Bez dokładnych obliczeń okazało się to jednak nierealne. Aby ustawić w pionie kompozycję, potrzebna była wytrzymała konstrukcja do dźwigania bardzo ciężkich, glinianych form.
Ołtarz Matka Boska z twarzami jest „wielki”, bardziej okazały od tych prezentowanych we włocławskim muzeum. Ma wymiary ok. 3 m wysokości i ok. 2,6 m szerokości. To jest jego cecha wyjątkowa, która spełniła wielokrotne zapowiedzi dotyczące jego skali. Wiemy jednak, że nie tylko o wielkość gabarytów chodziło artyście: pragnął on, by dzieło było „pełne treści”.
W kompozycji, której centralną część stanowi półpostać Matki Bożej, brak innych konkretnych postaci czy scen dopełniających - ilustrujących np. epizod z życia Matki Chrystusa. Są torsy, ręce i przede wszystkim twarze - pełne ekspresji i przerażenia. Te twarze są najbardziej czytelnym śladem emocji artysty, które towarzyszyły przez lata narodzinom ołtarza.
Dzieło sztuki jest zawsze odbiciem wewnętrznych przeżyć jego twórcy. Ołtarz dla Lozanny wykonywany bardzo długo jest niespójny, jest świadectwem bólu i trudu, w jakim powstawał. Wydaje się, że w całości nie spełnił wszystkich oczekiwań autora, o czym świadczy fakt, że zaraz po ułożeniu Matki Boskiej z twarzami, zaplanował on kolejny ołtarz: „moje największe dzieło”. Jego tematem ma być... Ogród Oliwny. Wiele elementów już jest gotowych. Nie są już tak wyraziste, jak te wykonywane przed laty, bo brak w nich siły i ekspresji. Może uzupełni je wymyślona „treść”?
W historii największe dzieła sztuki bywały odrzucane, początkowo nie zachwycano się nimi, dopiero po czasie okazywały się wspaniałymi. Natomiast wielokrotnie zdarzało się, że głaskani zaszczytami artyści stawali się z czasem epigonami powielającymi swoje prace. Może w przypadku S. Zagajewskiego byłoby lepiej dać mu możliwość realizowania własnych myśli, nawet jeśli z pozoru są niespójne? W „wewnętrznej potrzebie”, a nie w dyktowanej rynkiem potrzebie wielkiej liczby prac, czy prac wielkich rozmiarów, tkwi oryginalność i siła twórców.
Stanisław Zagajewski za sprzedany do Lozanny wielki ołtarz pragnie spłacić chociaż symbolicznie dług zakładom opiekuńczym sióstr zakonnych, w których spędził dzieciństwo - w Grabiu pod Toruniem (Zgromadzenie Zakonne Sióstr św. Elżbiety) i w Ciechocinku (Zgromadzenie Zakonne Sióstr Rodziny Maryi). Tym samym chciałby pomóc porzuconym dzieciom. Ten gest też jest wielki.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Różaniec z bł. Karoliną Kózkówną - tajemnice bolesne

2025-10-06 20:58

[ TEMATY ]

różaniec

bł. Karolina Kózkówna

fot. Magdalena Pijewska

Bł. Karolina Kózkówna

Bł. Karolina Kózkówna

Prezentujemy wyjątkowe rozważania Różańca - tajemnice bolesne z bł. Karoliną Kózkówną, przygotowane przez Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, które zawierają słowa św. Jana Pawła II.

Święci są po to, ażeby świadczyć o wielkiej godności człowieka. Świadczyć o Chrystusie ukrzyżowanym i zmartwychwstałym "dla nas i dla naszego zbawienia", to znaczy równocześnie świadczyć o tej godności, jaką człowiek ma wobec Boga. Świadczyć o tym powołaniu, jakie człowiek ma w Chrystusie. Karolina Kózkówna była świadoma tej godności. Świadoma tego powołania.
CZYTAJ DALEJ

Oświadczenie Wojciecha Jędrzejewskiego

2025-10-08 10:00

[ TEMATY ]

oświadczenie

Fot. Dominikanie Łódź/red

„Odejście z zakonu i ze stanu duchownego jest moją osobistą decyzją” – czytamy w oświadczeniu Wojciecha Jędrzejewskiego opublikowanym na portalu wiez.pl

Znany rekolekcjonista i duszpasterz młodzieży, o. Wojciech Jędrzejewski OP, po ponad 30 latach posługi zdecydował się zrezygnować ze stanu kapłańskiego. Dominikanie potwierdzili w oficjalnym komunikacie, że zakonnik złożył prośbę o przeniesienie do stanu świeckiego i wystąpienie z zakonu.
CZYTAJ DALEJ

X edycja Akademii Liderów

2025-10-08 11:23

[ TEMATY ]

Fundacja świętego Mikołaja

Akademia Liderów

Akademia Liderów 2025

Materiał prasowy

Kinga Niemiec i Wiktoria Ratajcza

Kinga Niemiec i Wiktoria Ratajcza

Fundacja Świętego Mikołaja realizuje po raz 10. Akademię Liderów dla młodzieży, która chce zmieniać świat na lepsze. Dwie absolwentki programu właśnie nominowane do prestiżowej nagrody Młoda Polka!

Od okrągłej dekady, w ramach programu Akademii Liderów, Fundacja Świętego Mikołaja kształci młodych ludzi gotowych działać i aktywnie zmieniać swoje otoczenie. W ramach programu młodzież przeprowadziła już ponad 220 autorskich projektów społecznych. Młodzi aktywiści – uczniowie szkół ponadpodstawowych organizują właśnie w różnych częściach Polski własne, autorskie przedsięwzięcia, takie jak np. Karolina z Grudziądza, która prowadzi grę miejską, w której można doświadczyć wyzwań życia osób z niepełnosprawnościami, czy jak Basia i Maks z Kalisza, którzy prowadzą międzypokoleniowe warsztaty artystyczne, czy Karol i Krzysiek z Elbląga, którzy za pomocą klocków opowiadają młodszym kolegom o historii II Wojny Światowej.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję