W uznaniu zasług

Jak podkreślił ks. prof. Walewander, za dedykowaniem rocznika abp. Pylakowi istnieją racje obiektywne, wynikające z długoletniego zainteresowania Księdza Arcybiskupa sytuacją Polaków na Wschodzie. „Nasi rodacy mogli liczyć na jego pomoc materialną, zachęcał innych do niesienia pomocy, dbał o pomoc duchową, wysyłał chętnych księży do pracy i sam podjął podróże na Wschód w celach duszpasterskich. Zawsze można było podziwiać zapał i bezinteresowność niesienia pomocy katolikom na Wschodzie - mówił Dyrektor Instytutu. - Większość wygłaszanych po 1989 r. kazań Arcybiskupa Lubelskiego zawsze zawierała wątek wschodni. W ten sposób pasterz Kościoła lubelskiego uwrażliwiał społeczeństwo, by potrafiło dzielić się ze współbraćmi za naszą wschodnią granicą. Dlatego zadedykowaliśmy Księdzu Arcybiskupowi jubileuszowy tom Studiów Polonijnych, by wyrazić za to wszystko wdzięczność i uznanie”. „Oni nas uczą patriotyzmu” - podkreślał Ksiądz Arcybiskup, dzieląc się osobistym doświadczeniem ze spotkań z polską emigracją. Abp Bolesław, dziękując za pamięć i życzliwość, wyraził radość z istnienia na KUL-u ośrodka polonijnego, który troszczy się o naszych rodaków.
Wydany w tym roku, dedykowany abp. seniorowi Bolesławowi, 25. tom Studiów Polonijnych, „jest ukierunkowany na problematykę religijno-kościelną w kontekście społeczności polskiej i polonijnej poza granicami kraju - mówił ks. prof. Walewander. - W obliczu faktu akcesji Polski do Unii Europejskiej interesujemy się losami nie tylko Polaków i osób polskiego pochodzenia za granicą, wnikamy też w wyzwania stojące przed Polakami, którzy będą szukać swojego miejsca we wspólnocie państw i narodów, do których z racji historycznych i geograficznych już od zarania swego istnienia należą, ale gdy znaleźli się teraz w nowym kontekście ideologicznym, gospodarczym i światopoglądowym”.

Instytut Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym

Jest to placówka naukowa KUL, powołana w 1972 r. dla realizacji spraw łączności ojczyzny z Polonią. Instytut prowadzi badania na płaszczyźnie historycznej, teologiczno-pastoralnej, prawnej, psychologiczno-socjologicznej i literackiej. Służą temu kwerendy archiwalne dotyczące m.in. dziejów parafii polonijnych i międzynarodowe sympozja naukowe. Od 1976 r. Instytut wydaje rocznik Studia Polonijne, którego treścią są prace poszerzające wiedzę Polonii o sobie oraz pogłębiające wiedzę Polaków w Polsce o życiu emigracji. Rocznik umacnia związki kulturalne i narodowe kraju z emigrantami, wskazuje możliwości i potrzeby wzajemnej łączności i współdziałania, służy umacnianiu tradycji i kultury polskiej i Polonii w świecie oraz podejmuje problematykę życia religijnego parafii i duszpasterstwa polonijnego. Choć tematyka Studiów Polonijnych jest zdeterminowana samym tytułem, nigdy nie zakreślano granicy, poza którą autorzy nie mieliby prawa wychodzić. Jako kryterium przyjmowano losy Polaków rozsianych po całym świecie. Powstające w Instytucie monografie na temat dziejów Polonii przybliżają coraz bardziej możliwość powstania syntezy obejmującej dzieje kościelne Polonii w poszczególnych krajach osiedlenia. Okres od 1989 r. owocuje kontaktami z Polakami mieszkającymi na Wschodzie, co ma swoje odbicie na łamach rocznika.
Od 1993 r., we współpracy z Oddziałem Lubelskim „Wspólnoty Polskiej” i Towarzystwem Naukowym „Polska-Wschód”, Instytut wydaje serię Biblioteka Polonii, która obejmuje prace dotyczące życia religijnego Polaków i Polonii w świecie, preferuje prace dotyczące Polaków na Wschodzie, szczególnie na terenie byłego ZSRR. Natomiast od 1981 r. Instytut przyznaje corocznie Nagrodę Naukową im. Ireny i Franciszka Skowyrów za wyróżniające się prace związane ze środowiskiem KUL-u z dziedziny historii najnowszej, problematyki religijnej i polonijnej, szczególnie za prace ukazujące wkład Kościoła i duchowieństwa w rozwój kultury narodowej oraz walk o wolność i niepodległość Polski, sprawiedliwość społeczną i prawa człowieka.
Dalsza działalność Instytutu ma w perspektywie stałe śledzenie i analizę zjawisk społecznych i postaw obecnych w środowiskach polonijnych, opracowywanie atrakcyjnych dla tych środowisk formuł kontaktowych przystosowanych do rzeczywistości kościelnej, inspirowanie odnośnej historiografii w kierunku kształtowania myślenia historycznego wychodźstwa, opracowywanie łatwych w odbiorze i środowiskowo przystosowanych wzorców kultywowania tradycji polskiej, propagowanie idei parafii partnerskich i programowanie kontaktów na tej płaszczyźnie oraz propagowanie przydatnych w parafiach polonijnych pomocy duszpasterskich.