W marcu br. zainaugurowano istnienie Szlaku Świątyń Karpackich. Liczy on 150 km, rozpoczyna się w Stropkovie na Słowacji, a kończy w Krośnie. Znajduje się na nim 28 miejscowości z 35 zabytkowymi obiektami. Szlak ma walory ekumeniczne i międzyreligijne, ponieważ znalazły się na nim kościoły katolickie, cerkwie greckokatolickie i prawosławne oraz synagogi.
Obiekty te mają wyjątkowe cechy architektoniczne, znajdują się natomiast w miejscowościach związanych z kilkuwiekową tradycją kultu religijnego.
Szlak prowadzący ze Słowacji, granicę przekracza w Barwinku. Pierwszym miejscem w Polsce jest pustelnia św. Jana z Dukli w Trzcianie, a następnie Dukla z kościołem Bernardynów i kościołem farnym. Kolejne miejscowości to: Chyrów, a w nim drewniana cerkiew, Wietrzno - drewniany kościół, Miejsce Piastowe - kościół-sanktuarium Księży Michalitów, Iwonicz - drewniany kościół, Klimkówka - dwa drewniane kościoły: parafialny i pw. Świętego Krzyża, Rymanów - kościół farny oraz ruiny synagogi, Bałucianka - drewniana cerkiew, Królik Polski - drewniany kościół, Jaśliska - kościół-sanktuarium.
W Krośnie, największej miejscowości na Szlaku, zwiedzić można kościół farny oraz kościół Franciszkanów. Trzy miejscowości: Trzcianę, Duklę i Krosno połączyła postać franciszkanina św. Jana z Dukli (1414-1484), który w tych miejscowościach żył i pracował. Jan, pochodzący z Dukli, osiadł jako pustelnik w pobliskiej Trzcianie, u podnóżna góry Cergowa. Tam odwiedził go Jan Kanty, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, późniejszy święty. Za jego namową Jan wstąpił w 1433 r. do zakonu franciszkanów. Przez kilkanaście lat pełnił urząd kustosza, gwardiana i kaznodziei w Krośnie oraz w innych miejscowościach na terenie Małopolski. Pod wpływem św. Jana Kapistrana, mając ok. 60 lat, przeniósł się do bernardynów, gdzie przez 21 lat, głównie we Lwowie, służył jako gorliwy spowiednik i kaznodzieja. Jan Paweł II kanonizował go w Krośnie 10 czerwca 1997 r.
Pierwsi franciszkanie pojawili się w Krośnie już w XIII w., jednak na stałe zamieszkali w II poł. XIV w. Biskup przemyski Eryk Mora, franciszkanin, zatwierdził istnienie klasztoru w 1378 r. Pierwszą świątynią franciszkańską była kaplica Przemienienia Pańskiego, przy której zbudowano murowany kościół i drewniany klasztor. Budowę większej świątyni ukończono na początku XV w., przetrwała ona do wieku XVII. Przebudowany później kościół spłonął niemal całkowicie w 1872 r. Z pożaru ocalały jedynie kamienne i marmurowe nagrobki: Jana Kamienieckiego dłuta Jana Marii Padovano (XVI w.), Jadwigi z Wlodków Firlejowej wykonany przez Łukasza Reitino (1611 r.), Jana Jędrzejowskiego i jego żony Elżbiety (koniec XVI w.). W prezbiterium znajduje się także nagrobek Barbary z Kamienieckich Mniszchowej (II poł. XVI w.), za którym w 1994 r. odkryto fragmenty średniowiecznych malowideł ściennych. Jako stała ekspozycja zostały one umieszczone w kaplicy Przemienienia Pańskiego. Od kilku wieków czczona jest tu Matka Boża zwana „Murkową”, której obraz znajduje się w ołtarzu głównym.
Kaplica Oświęcimów, znajdująca się w kościele franciszkańskim, zaliczana jest do najpiękniejszych wczesnobarokowych XVII-wiecznych kaplic grobowych w Polsce. Ufundował ją Stanisław Oświęcim, projekt wykonał Vincenzo Petroni, a stiukami ozdobił Giovanni Battista Falconi. Z jej powstaniem związana jest romantyczna legenda, według której młoda szlachcianka Anna zmarła, czekając na powrót z Rzymu swego ukochanego Stanisława Oświęcima. Wyruszył on do papieża, aby uzyskać zezwolenie na ślub z Anną, która była jego przyrodnią siostrą. To opowiadanie zainspirowało pisarzy, którzy chcieli widzieć w tragicznej miłości Stanisława i Anny odpowiednik pary włoskich kochanków Petrarki i Laury oraz francuskich - Abelarda i Heloizy. Także malarze przedstawiali ich na obrazach (Stanisław Bergman, Jan Matejko), a Mieczysław Karłowicz napisał ku czci tragicznych kochanków poemat symfoniczny. W krypcie pod posadzką kaplicy znajdują się trumny ze zmarłymi z rodu Oświęcimów, m. in. Stanisława i Anny.

* * *

Projekt Szlaku Świątyń Karpackich powstał w wyniku współpracy powiatu krośnieńskiego ze słowackim okręgiem Stropkov oraz związkiem gmin „Zielone Beskidy”. Budowa infrastruktury Szlaku została sfinansowana ze środków Fundacji Karpackiej. Tablice informacyjne, znajdujące się na zabytkowych obiektach napisano w trzech językach: polskim, słowackim i angielskim.