Po raz drugi spotkali się obrońcy życia rodzinnego na Międzynarodowej Konferencji Naukowej w Augustowie, której przyświecało hasło Prymas Tysiąclecia a rodzina w Polsce. Podzieleni na grupy tematyczne rozważali problemy rodziny w oparciu o założenia kard. Stefana Wyszyńskiego. Wśród zaproszonych gości znaleźli się: bp dr Edward Samsel, ks. prof. dr hab. Józef M. Dołęga, profesorowie i wykładowcy z katolickich i świeckich renomowanych uczelni z całego kraju. Obradom przewodniczył ks. prof. dr hab. Stanisław Kowalczyk.

Prymas kard. Wyszyński w pamięci Polski Północno-Wschodniej zapisał się jako niezłomny obrońca polskiej rodziny, zwłaszcza wielodzietnej. Mocno akcentował prawo każdego człowieka do godności, która jest dana każdemu nie przez państwo, ale przez Boga i przydana każdemu człowiekowi w momencie przyjścia na świat. Prymas w swoim nauczaniu bronił prawa do życia i wolności.

Ks. dr Adam Skreczko z Katedry Teologii Uniwersytetu w Białymstoku podkreślił, że Wielka Nowenna Tysiąclecia lat 1957-66 miała za zadanie duchowe przygotowanie narodu do rocznicy 1000-lecia chrztu Polski. Inspiratorem tej wielkiej katechezy narodowej, w której aż 4 lata były poświecone małżeństwu i rodzinie, był Prymas Tysiąclecia.

Rodzina w nauczaniu Kościoła katolickiego przedstawiona jest m.in. jako podstawowe środowisko rodzenia i wychowania życia. Mówił o tym ks. dr Stanisław Dziekoński. Przypomniał, że Kościół w dokumentach Soboru Watykańskiego II wskazuje na rodziców, którzy na mocy faktu macierzyństwa i ojcostwa sprawują prawa wychowawcze, charakteryzujące się

Rodzina jest podstawową komórką życia społecznego, a człowiek żyje tym, co wyniesie z rodzinnego domu. Problemy wychowawczo-socjalizacyjne rodziny w okresie polskich przemian przedstawiła prof. dr hab. Krystyna Ostrowska z MEN i WFCh UKSW z Warszawy. Dla laika słowo "socjalizacja" niewiele znaczy. Proces socjalizacji w wychowaniu pozwala człowiekowi przyjąć pewien system wartości i norm postępowania w oparciu o zewnętrzne wzorce. Niestety, małemu człowiekowi nie jest łatwo dokonać właściwego wyboru, jeśli nie może oprzeć się na autorytetach. Jak ma ukształtować swój wewnętrzny świat wartości, jeśli widzi, że mało podkreśla się najwyższą wartość, jaką jest życie ludzkie, nie podkreśla się wartości dziecka, nie przywiązuje się uwagi do rozwoju moralnego człowieka, nie uczy odpowiedzialności za siebie i innych?

Dorośli często dostrzegają tylko agresję, która niejednokrotnie jest niemym wołaniem dziecka o pomoc. "Mamo, tato, zwróćcie wreszcie na mnie uwagę, ja cierpię, potrzebuję waszej miłości, waszej uwagi!" .

Rodzice i wychowawcy często popełniają błąd, wymagając odpowiedzialności od 6- czy 8-latków. Dzieci w tym wieku nie są w stanie unieść ciężaru odpowiedzialności, ani tym bardziej poradzić sobie ze zbyt wygórowanymi zadaniami edukacyjnymi, dlatego dzisiejsze programy wychowawcze - zdaniem prof. Krystyny Ostrowskiej - wymagają radykalnej zmiany. Dużo się mówi o trudnościach, problemach życia rodzinnego, ale zbyt mało podejmuje się konkretnych działań. Skala patologii w rodzinach jest przerażająca. Dane zebrane przez pełnomocnika rządu ds. rodziny z roku ubiegłego podają, że liczba dzieciobójstw jest nadal wysoka, mimo że w stosunku do liczby urodzeń w 1997 r. zmniejszyła się w 1999 r. o 20%; liczba porzuceń dzieci zmniejszyła się o 37% w stosunku do 1999 r., ale nadal jest przerażająca. Dzieci są seksualnie wykorzystywane, bite i poniżane, a nawet mordowane, ale statystyki odnotowują tylko suche procenty.

Kto jest za to odpowiedzialny? W pewnym stopniu my wszyscy - a szczególnie rodzice, bo tak naprawdę nie zadajemy sobie trudu wychowania dziecka w duchu miłości i poszanowania osoby ludzkiej, najchętniej zrzucamy tę odpowiedzialność na szkołę. Zasłaniamy się brakiem czasu i pracą zawodową. Ciągle zaganiani nie dajemy dzieciom dobrego przykładu i niechętnie uciekamy się do autorytetów dwóch wielkich kapłanów Papieża Polaka i Prymasa Wyszyńskiego. Współczesne pokolenie jest uwiedzione przez media, które promują fałszywe autorytety, marionetkowe postacie - to rodzina, szkoła i społeczeństwo powinni dać im autorytety - stwierdził prof. dr hab. Jerzy Niemiec.

Ale jeśli nie rodzice, to nikt inny nie wychowa prawidłowo dziecka. Prymas Tysiąclecia - jak przypomniała s. mgr Maria Samul - pokładał nadzieję w rodzinie, jako źródle religijności, która jest pierwszym miejscem, gdzie dzieci dowiadują się o Bogu. W wychowaniu dziecka ważną rolę odgrywają rodzice, których autorytet jest wiarygodny wtedy, kiedy swoim postępowaniem, wspólną modlitwą na klęczkach i przestrzeganiem praw Dekalogu dają wzór do naśladowania swoim dzieciom. S. dr Halina Iwaniuk pokazała w świetle Ślubów Jasnogórskich z 1956 r., jak Prymas występował w obronie ludzkiej godności, począwszy od poczęcia aż do naturalnej śmierci, na każdym kroku podkreślał wartość małżeństwa i rodziny. Rodzina tym jest bogatsza, im więcej może z siebie ofiarować swoim dzieciom, które traktowane są jako dar Boży i przyjmowane są z radością. Moralne jest tylko naturalne planowanie potomstwa, a wszelkie środki antykoncepcyjne zniekształcają naturalny cykl płodności rodzicielskiej. Mówiła o tym lek. med. Aleksandra Pawlik, członek stowarzyszenia nauczycieli naturalnego planowania rodziny.