Po kolędzie jak dawniej

W czasach komunistycznych kolęda wyglądała nieco inaczej niż teraz. Wtedy wszyscy mieszkańcy parafii przyjmowali księdza, nawet ci, którzy należeli do partii komunistycznej. Niektórzy cichaczem, żeby sąsiedzi nie widzieli. A teraz mamy wolność, a komunizmu formalnie nie ma, lecz wielu ludzi zamknęło się na posługę księdza – mówi ks. Stanisław Jasionek, proboszcz parafii Świętych Pierwszych Męczenników Polski w Częstochowie.

Pobłogosławić, czyli obdarzyć szczęściem

– Kolęda jest po to, by zanieść ludziom Pana Boga. Przychodzimy do tych, którzy nas zapraszają. Ale też zdaję sobie sprawę, że są osoby, które zapraszają, żebym ich zaznaczył w kartotece, że są nadal katolikami – mówi szczerze ks. Jacek Michalewski, proboszcz parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Częstochowie, i dodaje: – Kolęda na zaproszenie jest czymś pięknym, bo zapraszają nas ci, którzy pragną się modlić ze swymi duszpasterzami, uwielbiać Pana Boga i łakną Bożego błogosławieństwa.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

– Czasami pukam tam, gdzie nie proszą, bo wyczuwam, że chcieliby się spotkać, ale się krępują. Teraz jest taka moda, że wpuszczenie księdza po kolędzie nie jest w dobrym tonie – zauważa ks. Jasionek i dodaje: – Po pandemii jednak wiele rodzin otwiera drzwi i mówi, że wizyta księdza jest dla nich błogosławieństwem.

Nasza codzienność

Reklama

– Wizyta duszpasterska jest okazją, aby tych parafian, którzy są w Kościele, czyli żyją życiem sakramentalnym, umocnić i uzdolnić do tego, by sami nieśli Dobrą Nowinę dalej, do swoich sąsiadów, których już dawno nie ma w Kościele – wyjaśnia ks. Michalewski i zapewnia, że ma konkretne sygnały, że tak się dzieje. Na pytanie, czy chciałby zapukać do tych, którzy go nie zaprosili, uważa, że byłby to czysty prozelityzm. Tłumaczy, że dzisiaj nie można działać na siłę. Wkraczanie w czyjeś życie, na zasadzie, że ja, kapłan, mam prawo, jest nieskuteczne i może wywołać jeszcze większą wrogość, szczególnie w sytuacji, kiedy trwa nagonka na Kościół. – Jeszcze przed pandemią na Mszę św. przychodziło w naszej parafii ok. 20% wiernych, ale 60% przyjmowało księdza po kolędzie. Czy mieliśmy do czynienia z hipokryzją tych 40%? – pyta ks. Michalewski i dopowiada: – Oczywiście, nie było to wyznacznikiem wiary.

Ksiądz Łukasz Połacik, proboszcz parafii św. Kazimierza w Częstochowie, kolęduje tradycyjnie – ministranci poprzedzają wizytę duszpasterską i pytają domowników o zgodę. – Mogę z grubsza określić, że ok. 50% wiernych naszej parafii gościło kapłana. Oczywiście, że na Mszę św. uczęszcza mniej wiernych, niż przyjmuje księdza po kolędzie. Ale nie uważam tego za przejaw hipokryzji. Wiele osób po prostu z przyczyn naturalnych, np. wieku czy stanu zdrowia, nie może być w kościele. Ale widzę szansę dla pozostałych. Nie mnie oceniać, dlaczego nie uczęszczają na Eucharystię. Może nie warto na siłę pukać do zamkniętych drzwi, ale zapewne warto się pojawić na korytarzu przed tymi zamkniętymi drzwiami. Trochę żałuję, że ludzie nie decydują się wykrzyczeć swojego bólu i żalu, korzystając z naszej kolędowej obecności. Bo ksiądz nie jest tylko po to, by się doń ludzie uśmiechali – dzieli się swoimi przemyśleniami ks. Połacik.

Pytają o...

Reklama

– Wizyta duszpasterska to wizyta szczególna, bo spotykamy się z parafianami w ich domu i oprócz wspólnej modlitwy jest okazja, aby porozmawiać o problemach ich codziennego życia – mówi ks. Janusz Wojtyla, proboszcz parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Częstochowie. – Nie przypominam sobie ani jednego pytania dotyczącego Pisma Świętego. Obecność księdza z wizytą kolędową jest związana z tradycją. Dobrze jest przyjąć księdza, wspólnie się pomodlić, otrzymać błogosławieństwo mocą Chrystusa – dzielisię kolędowym doświadczeniem ks. Michalewski, ale zaraz dodaje: – Zdarzają się też chwile radosne, kiedy ludzie się otwierają i opowiadają o tym, co przeżyli i co ich trapi. Staram się podpowiadać, co czynić. Teraz w parafii będziemy odnawiać misję i uwzględnimy to, czego się dowiedzieliśmy podczas kolędy. – Ludzie opowiadają o swoich problemach natury wychowawczej i religijnej. Niektórzy żyją w związku niesakramentalnym. Tłumaczę im, czym jest sakrament małżeństwa, że to nie jest tylko jakiś papierek z podpisem, tylko cały dar łaski Bożej. Kolęda jest zatem szansą na osobiste spotkanie i rozwiązanie problemu – mówi ks. Jasionek. – Parafianie w trakcie kolędy poruszali najczęściej tematy związane z życiem parafii. I to mnie buduje i wzrusza, że nie jest to rozmowa tylko o pogodzie i samopoczuciu. Cennym owocem mojej kolędy było odnalezienie ośmiorga chorych, którzy od teraz będą przyjmować w domu Pana Jezusa w pierwszy piątek miesiąca. Dzięki kolędzie udało się do nich dotrzeć – cieszy się ks. Połacik.

Wizyta księdza to święto

– Wizytujemy nie na zaproszenie, tylko tradycyjnie. Poprzedzają nas ministranci. Ludzie z wielką życzliwością przyjmują duszpasterzy parafii – cieszy się ks. Marcin Szczypiór, wikariusz parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Częstochowie.

Dla Anety i Ryszarda Ułamków wizyta kolędowa jest świętem. – Trzeba żyć z Chrystusem. Wiara jest dla nas spojrzeniem w przyszłość. To szczęście, kiedy ksiądz przychodzi i błogosławi dom i rodzinę na najbliższy rok – dzielą się radością. – Zawierzamy Panu Bogu wszystkie nasze dzienne sprawy i dziękujemy za wszystko, co dostajemy – zwierza się Anna Klimas, matka pięciorga dzieci. – Staram się pomagać rodzicom i biorę odpowiedzialność za moje młodsze rodzeństwo. U nas nie ma momentu, żeby dom był pusty. On cały czas żyje – cieszy się Jakub, student Politechniki Częstochowskiej i pierworodny syn państwa Klimasów. Jego ojciec Sylwester zdradza na odchodnym: – My księdza do siebie zapraszamy nie tylko z okazji wizyt duszpasterskich. – Wizyta księdza w domu jest dla dzieci przełamywaniem barier. Dzieci widzą człowieka, a nie tylko kogoś od ołtarza – argumentuje Ewa Stefańska. – Wizyta duszpasterska jest częścią naszego parafialnego życia. Uważamy za przywilej przyjęcie kapłana w domu. Nie wszyscy to doceniają. A my dajemy przykład naszym dzieciom, że chrześcijaństwo jest dobrą drogą życia – tłumaczy Łukasz Stefański. Ich dzieci: Michalina i Małgorzata cieszą się z obecności księdza proboszcza.

Drodzy Bracia i Siostry, Jednym z największych mistrzów średniowiecznej teologii jest św. Albert Wielki. Tytuł „wielki” („magnus”), z jakim przeszedł on do historii, wskazuje na bogactwo i głębię jego nauczania, które połączył ze świętością życia. Już jemu współcześni nie wahali się przyznawać mu wspaniałych tytułów; jeden z jego uczniów, Ulryk ze Strasburga, nazwał go „zdumieniem i cudem naszej epoki”. Urodził się w Niemczech na początku XIII wieku i w bardzo młodym wieku udał się do Włoch, do Padwy, gdzie mieścił się jeden z najsłynniejszych uniwersytetów w średniowieczu. Poświęcił się studiom „sztuk wyzwolonych”: gramatyki, retoryki, dialektyki, arytmetyki, geometrii, astronomii i muzyki, tj. ogólnej kultury, przejawiając swoje typowe zainteresowanie naukami przyrodniczymi, które miały się stać niebawem ulubionym polem jego specjalizacji. Podczas pobytu w Padwie uczęszczał do kościoła Dominikanów, do których dołączył później, składając tam śluby zakonne. Źródła hagiograficzne pozwalają się domyślać, że Albert stopniowo dojrzewał do tej decyzji. Mocna relacja z Bogiem, przykład świętości braci dominikanów, słuchanie kazań bł. Jordana z Saksonii, następcy św. Dominika w przewodzeniu Zakonowi Kaznodziejskiemu, to czynniki decydujące o rozwianiu wszelkich wątpliwości i przezwyciężeniu także oporu rodziny. Często w latach młodości Bóg mówi do nas i wskazuje plan naszego życia. Jak dla Alberta, także dla nas wszystkich modlitwa osobista, ożywiana słowem Bożym, przystępowanie do sakramentów i kierownictwo duchowe oświeconych mężów są narzędziami służącymi odkryciu głosu Boga i pójściu za nim. Habit zakonny otrzymał z rąk bł. Jordana z Saksonii. Po święceniach kapłańskich przełożeni skierowali go do nauczania w różnych ośrodkach studiów teologicznych przy klasztorach Ojców Dominikanów. Błyskotliwość intelektualna pozwoliła mu doskonalić studium teologii na najsłynniejszym uniwersytecie tamtych czasów - w Paryżu. Św. Albert rozpoczął wówczas tę niezwykłą działalność pisarską, którą miał odtąd prowadzić przez całe życie. Powierzano mu ważne zadania. W 1248 r. został oddelegowany do zorganizowania studium teologii w Kolonii - jednym z najważniejszych ośrodków Niemiec, gdzie wielokrotnie mieszkał i która stała się jego przybranym miastem. Z Paryża przywiózł ze sobą do Kolonii swego wyjątkowego ucznia, Tomasza z Akwinu. Już sam fakt, że był nauczycielem św. Tomasza, byłby zasługą wystarczającą, aby żywić głęboki podziw dla św. Alberta. Między obu tymi wielkimi teologami zawiązały się stosunki oparte na wzajemnym szacunki i przyjaźni - zaletach ludzkich bardzo przydatnych w rozwoju nauki. W 1254 r. Albert został wybrany na przełożonego „Prowincji Teutońskiej”, czyli niemieckiej, dominikanów, która obejmowała wspólnoty rozsiane na rozległym obszarze Europy Środkowej i Północnej. Wyróżniał się gorliwością, z jaką pełnił tę posługę, odwiedzając wspólnoty i wzywając nieustannie braci do wierności św. Dominikowi, jego nauczaniu i przykładom. Jego przymioty i zdolności nie uszły uwadze ówczesnego papieża Aleksandra IV, który zapragnął, by Albert towarzyszył mu przez jakiś czas w Anagni - dokąd papieże udawali się często - w samym Rzymie i w Viterbo, aby zasięgać jego rad w sprawach teologii. Tenże papież mianował go biskupem Ratyzbony - wielkiej i sławnej diecezji, która jednak przeżywała trudne chwile. Od 1260 do 1262 r. Albert pełnił tę posługę z niestrudzonym oddaniem, przywracając pokój i zgodę w mieście, reorganizując parafie i klasztory oraz nadając nowy bodziec działalności charytatywnej. W latach 1263-64 Albert głosił kazania w Niemczech i Czechach na życzenie Urbana IV, po czym wrócił do Kolonii, aby podjąć na nowo swoją misję nauczyciela, uczonego i pisarza. Będąc człowiekiem modlitwy, nauki i miłości, cieszył się wielkim autorytetem, gdy wypowiadał się z okazji różnych wydarzeń w Kościele i społeczeństwie swoich czasów: był przede wszystkim mężem pojednania i pokoju w Kolonii, gdzie doszło do poważnego konfliktu arcybiskupa z instytucjami miasta; nie oszczędzał się podczas II Soboru Lyońskiego, zwołanego w 1274 r. przez Grzegorza X, by doprowadzić do unii Kościołów łacińskiego i greckiego po podziale w wyniku wielkiej schizmy wschodniej z 1054 r.; wyjaśnił myśl Tomasza z Akwinu, która stała się przedmiotem całkowicie nieuzasadnionych zastrzeżeń, a nawet oskarżeń. Zmarł w swej celi w klasztorze Świętego Krzyża w Kolonii w 1280 r. i bardzo szybko czczony był przez swoich współbraci. Kościół beatyfikował go w 1622 r., zaś kanonizacja miała miejsce w 1931 r., gdy papież Pius XI ogłosił go doktorem Kościoła. Było to uznanie dla tego wielkiego męża Bożego i wybitnego uczonego nie tylko w dziedzinie prawd wiary, ale i w wielu innych dziedzinach wiedzy; patrząc na tytuły jego licznych dzieł, zdajemy sobie sprawę z tego, że jego kultura miała w sobie coś z cudu, i że jego encyklopedyczne zainteresowania skłoniły go do zajęcia się nie tylko filozofią i teologią, jak wielu mu współczesnych, ale także wszelkimi innymi, znanymi wówczas dyscyplinami, od fizyki po chemię, od astronomii po mineralogię, od botaniki po zoologię. Z tego też powodu Pius XII ogłosił go patronem uczonych w zakresie nauk przyrodniczych i jest on też nazywany „Doctor universalis” - właśnie ze względu na rozległość swoich zainteresowań i swojej wiedzy. Niewątpliwie metody naukowe stosowane przez św. Alberta Wielkiego nie są takie jak te, które miały się przyjąć w późniejszych stuleciach. Polegały po prostu na obserwacji, opisie i klasyfikacji badanych zjawisk, w ten sposób jednak otworzył on drzwi dla przyszłych prac. Św. Albert może nas wiele jeszcze nauczyć. Przede wszystkim pokazuje, że między wiarą a nauką nie ma sprzeczności, mimo pewnych epizodów, świadczących o nieporozumieniach, jakie odnotowano w historii. Człowiek wiary i modlitwy, jakim był św. Albert Wielki, może spokojnie uprawiać nauki przyrodnicze i czynić postępy w poznawaniu mikro- i makrokosmosu, odkrywając prawa właściwe materii, gdyż wszystko to przyczynia się do podsycania pragnienia i miłości do Boga. Biblia mówi nam o stworzeniu jako pierwszym języku, w którym Bóg, będący najwyższą inteligencją i Logosem, objawia nam coś o sobie. Księga Mądrości np. stwierdza, że zjawiska przyrody, obdarzone wielkością i pięknem, są niczym dzieła artysty, przez które, w podobny sposób, możemy poznać Autora stworzenia (por. Mdr 13, 5). Uciekając się do porównania klasycznego w średniowieczu i odrodzeniu, można porównać świat przyrody do księgi napisanej przez Boga, którą czytamy, opierając się na różnych sposobach postrzegania nauk (por. Przemówienie do uczestników plenarnego posiedzenia Papieskiej Akademii Nauk, 31 października 2008 r.). Iluż bowiem uczonych, krocząc śladami św. Alberta Wielkiego, prowadziło swe badania, czerpiąc natchnienie ze zdumienia i wdzięczności w obliczu świata, który ich oczom - naukowców i wierzących - jawił się i jawi jako dobre dzieło mądrego i miłującego Stwórcy! Badanie naukowe przekształca się wówczas w hymn chwały. Zrozumiał to doskonale wielki astrofizyk naszych czasów, którego proces beatyfikacyjny się rozpoczął, Enrico Medi, gdy napisał: „O, wy, tajemnicze galaktyki... widzę was, obliczam was, poznaję i odkrywam was, zgłębiam was i gromadzę. Z was czerpię światło i czynię zeń naukę, wykonuję ruch i czynię zeń mądrość, biorę iskrzenie się kolorów i czynię zeń poezję; biorę was, gwiazdy, w swe ręce i drżąc w jedności mego jestestwa, unoszę was ponad was same, i w modlitwie składam was Stwórcy, którego tylko za moją sprawą wy, gwiazdy, możecie wielbić” („Dzieła”. „Hymn ku czci dzieła stworzenia”). Św. Albert Wielki przypomina nam, że między nauką a wiarą istnieje przyjaźń, i że ludzie nauki mogą przebyć, dzięki swemu powołaniu do poznawania przyrody, prawdziwą i fascynującą drogę świętości. Jego niezwykłe otwarcie umysłu przejawia się także w działalności kulturalnej, którą podjął z powodzeniem, a mianowicie w przyjęciu i dowartościowaniu myśli Arystotelesa. W czasach św. Alberta szerzyła się bowiem znajomość licznych dzieł tego filozofa greckiego, żyjącego w IV wieku przed Chrystusem, zwłaszcza w dziedzinie etyki i metafizyki. Ukazywały one siłę rozumu, wyjaśniały w sposób jasny i przejrzysty sens i strukturę rzeczywistości, jej zrozumiałość, wartość i cel ludzkich czynów. Św. Albert Wielki otworzył drzwi pełnej recepcji filozofii Arystotelesa w średniowiecznej filozofii i teologii, recepcji opracowanej potem w sposób ostateczny przez św. Tomasza. Owa recepcja filozofii, powiedzmy pogańskiej i przedchrześcijańskiej, oznaczała prawdziwą rewolucję kulturalną w tamtych czasach. Wielu myślicieli chrześcijańskich lękało się bowiem filozofii Arystotelesa, filozofii niechrześcijańskiej, przede wszystkim dlatego, że prezentowana przez swych komentatorów arabskich, interpretowana była tak, by wydać się, przynajmniej w niektórych punktach, jako całkowicie nie do pogodzenia z wiarą chrześcijańską. Pojawiał się zatem dylemat: czy wiara i rozum są w sprzeczności z sobą, czy nie? Na tym polega jedna z wielkich zasług św. Alberta: zgodnie z wymogami naukowymi poznawał dzieła Arystotelesa, przekonany, że wszystko to, co jest rzeczywiście racjonalne, jest do pogodzenia z wiarą objawioną w Piśmie Świętym. Innymi słowy, św. Albert Wielki przyczynił się w ten sposób do stworzenia filozofii samodzielnej, różnej od teologii i połączonej z nią wyłącznie przez jedność prawdy. Tak narodziło się w XIII wieku wyraźne rozróżnienie między tymi dwiema gałęziami wiedzy - filozofią a teologią - które we wzajemnym dialogu współpracują zgodnie w odkrywaniu prawdziwego powołania człowieka, spragnionego prawdy i błogosławieństwa: i to przede wszystkim teologia, określona przez św. Alberta jako „nauka afektywna”, jest tą, która wskazuje człowiekowi jego powołanie do wiecznej radości, radości, która wypływa z pełnego przylgnięcia do prawdy. Św. Albert Wielki potrafił przekazać te pojęcia w sposób prosty i zrozumiały. Prawdziwy syn św. Dominika głosił chętnie kazania ludowi Bożemu, który zdobywał swym słowem i przykładem swego życia. Drodzy Bracia i Siostry, prośmy Pana, aby nie zabrakło nigdy w Kościele świętym uczonych, pobożnych i mądrych teologów jak św. Albert Wielki, i aby pomógł on każdemu z nas utożsamiać się z „formułą świętości”, którą realizował w swoim życiu: „Chcieć tego wszystkiego, czego ja chcę dla chwały Boga, jak Bóg chce dla swej chwały tego wszystkiego, czego On chce”, tzn. aby upodabniać się coraz bardziej do woli Boga, aby chcieć i czynić jedynie i zawsze to wszystko dla Jego chwały.