Reklama

Nauka

Zostawiamy ślady… cyfrowe

Wystarczy w internecie spojrzeć na recenzję dowolnej książki, a już przeglądarka podsuwa nam kilka pozycji tego samego autora. W ten sposób właściciele wirtualnych platform gromadzą wiedzę o nas.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Przez całe życie gromadzimy swoje dane. Są to świadectwa szkolne, dyplomy, dowody szczepień, rachunki bankowe itd. Od wielu już lat zbieramy dane w postaci cyfrowej, chociaż jeszcze częściej robią to dla nas różne instytucje, np. firmy ubezpieczeniowe czy banki. Do zbierania informacji służą im tzw. aplikacje, czyli narzędzia komputerowe. Dzielimy je na kilka rodzajów.

Arkusz, system, hurtownia

Najprostszym narzędziem przeznaczonym m.in. do domowego użytku jest arkusz kalkulacyjny, np. Excel. Przy jego pomocy można zaplanować budżet remontu mieszkania czy utworzyć katalog posiadanych książek, ułatwiający ich odnalezienie w bibliotece.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Osoby prowadzące działalność gospodarczą zwykle posługują się systemem finansowo-księgowym. Jest to baza danych przeznaczona do przechowywania i przetwarzania informacji z prostą nakładką graficzną.

Często spotykana baza danych nosi nazwę transakcyjnej. Służy ona systemom do rezerwacji i sprzedaży biletów kolejowych czy lotniczych, a także firmom wysyłkowym i bankom. Jeżeli jest potrzeba przechowywania danych przez dłuższy czas – np. dla celów analiz biznesowych – są one przekazywane do tzw. hurtowni danych.

Co jednak można zrobić, jeżeli ilość gromadzonych informacji jest tak wielka, że nie może być kontrolowana przez dostępne systemy? Tutaj przychodzą z pomocą narzędzia zwane big data. Są to algorytmy i programy do zarządzania największymi zbiorami danych.

Zeta, czyli 1021

Na początku naszego stulecia ilość danych zgromadzonych w postaci cyfrowej przekroczyła wszystkie inne formy. Obecnie dane przechowywane w zapisie analogowym – tj. książki na papierze, filmy, fotografie, muzyka na „płytach winylowych” – nie przekraczają jednego procenta wszystkich światowych zasobów.

Globalna ilość danych wzrosła od 4,4 zetabajtów do 44 w latach 2013-20. Bajt to jednostka informacji odpowiadająca jednej literze, a przedrostek zeta oznacza liczbę składającą się z 21 cyfr (1021). Prognozy przewidują, że do 2025 r. będzie już 163 zetabajtów.

Reklama

Zamiast mówić o astronomicznych liczbach, powinniśmy zastąpić je liczbami informatycznymi. Chociaż rozkładają się one na całą globalną gospodarkę, naukę, administrację itd., to i tak przekraczają możliwości analiz w bazach i hurtowniach danych ze względu na swój rozmiar oraz zmienność. I właśnie tutaj zaczyna się zastosowanie big data, co w wolnym przekładzie oznacza wielkie zbiory danych. Ich analiza zwykle odbywa się na wielu współdziałających ze sobą komputerach.

Granica big data jest płynna. Dane są analizowane pod kątem trendów gospodarczych, a także w obszarze: produkcji, medycyny, nauki i badań społecznych. Rodzaje danych obejmują: transakcje biznesowe, wiadomości e-mail, zdjęcia, nagrania wideo z monitoringu, przeglądanie stron internetowych, teksty z blogów i mediów społecznościowych oraz z czujników internetu rzeczy (o czym pisaliśmy w nr. 7/2022 Niedzieli).

Do wykonania tych analiz tworzone są programy działające według zaprojektowanych zgodnie z decyzjami dysponenta zbiorów algorytmów. Wyjaśnimy, jak one działają, ale żeby to zrobić, warto na chwilę cofnąć się do IX wieku.

Algorytmy

Algorytm to przepis, który w ograniczonej liczbie kroków daje rozwiązanie problemu lub odpowiedź na pytanie. Nazwa wywodzi się od tytułu łacińskiego tłumaczenia traktatu napisanego po arabsku przez perskiego matematyka i astronoma Al-Khwarizmi na temat liczby mieszkańców Indii. Uczony ten żył sto lat przed powstaniem państwa polskiego. Jemu też zawdzięczamy upowszechnienie cyfr arabskich i dziesiętnego zapisu liczb. Można powiedzieć, że algorytm jest osią jednego lub wielu współdziałających programów, gdyż łączy potrzeby użytkownika ze zrozumiałym dla komputera kodem.

Przy tworzeniu skomplikowanych algorytmów często używa się ich prezentacji graficznej. Noszą one nazwę sieci działań. Obecnie istnieją też algorytmy, które uczą komputer, jak osiągnąć wyznaczony cel, a on sam znajduję do tego drogę. Komputer, choć nie jest mądry sam z siebie, potrafi się uczyć.

Reklama

Media społecznościowe

Wielkie zbiory danych gromadzą globalnie działające korporacje telekomunikacyjne i wysyłkowe, jednak to media społecznościowe mają największe zbiory.

Przez ponad 20 lat swej działalności Google zebrał największą w historii ludzkości liczbę danych. W połączeniu z serwisami internetowymi należącymi do tej korporacji – YouTube, mapy, zdjęcia – jest to ogromna wiedza o ludziach „ze wszystkich pokoleń, narodów i języków”. Jest ona oparta na znajomości miliardów rzeczy, których szukamy w przeglądarce Google oraz jej wersji mobilnej (na smartfonie).

Niewiele w tyle za Google pozostają inne korporacje internetowe, takie jak Meta – właściciel portalu Facebook i komunikatora Messenger. Portal ten daje możliwość publikacji swoich wypowiedzi, fotografii i filmów w indywidualnej zakładce. Facebook ma 500 mln aktywnych użytkowników, którzy dokonują 100 mld odsłon dziennie.

Szybko rosną zbiory narzędzi do autoprezentacji, takich jak TikTok, Instagram oraz ukierunkowanego zawodowo LinkedIn.

Każde nasze wejście na powyższe strony coś o nas mówi. A portal tego nigdy nie zapomina. Powinniśmy o tym pamiętać, ponieważ ogrom wiedzy o każdym z nas stwarza możliwość skutecznej manipulacji naszymi zachowaniami i poglądami.

Dylemat społeczny

Nie chodzi tylko o nakłonienie kogoś do zakupu jakiegoś przedmiotu. Istotne jest uzyskanie poparcia dla tej czy innej ideologii albo przejęcie kontroli nad komunikacją społeczną. O tym ostatnim przekonaliśmy się niedawno.

W lutym br. Instytut Badań Internetu i Mediów Społecznościowych opublikował następujący komunikat: „Alert! Największy od początku lutego 2022 wzrost ilości wzmianek prorosyjskich i antyukraińskich +500% w ostatnich 24h w polskich socialmediach”.

Reklama

Innym niebezpieczeństwem, o którym nie powinniśmy zapominać, jest możliwość lustracji profilu społecznościowego np. kandydata starającego się o pracę. O jego zatrudnieniu mogą decydować nie kompetencje, ale poglądy na religię czy sprawy społeczno-polityczne.

Jednocześnie nie można zaprzeczyć, że te media są niezwykle użyteczne dla osób cierpiących na spotęgowaną przez pandemię samotność.

To właśnie media społecznościowe umożliwiają podtrzymywanie relacji rodzinom i przyjaciołom oddalonym geograficznie. Wielu świeckich i duchownych dokłada starań, aby przy ich pomocy prowadzić ewangelizację. Czy nie należy w tym obszarze pamiętać o słowach Jana Pawła II: „Nie lękajcie się”? Nie znaczy to jednak, że mamy przestać myśleć!

Autor jest absolwentem Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej. Przez ponad 40 lat pracował przy przetwarzaniu danych.

2022-03-22 13:23

Ocena: +3 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Cyfrowe wojny

Cyberprzestrzeń nazywana jest piątym teatrem wojny – po lądzie, morzu, powietrzu i kosmosie. Ale żeby lepiej zrozumieć bitwy prowadzone przy pomocy internetowej sieci, trzeba najpierw skierować uwagę na bezpieczeństwo własnych działań informatycznych. Tylko pozornie są to inne tematy.

Coraz więcej spraw możemy załatwić, nie wychodząc z domu. Przez internet możemy np. uregulować płatności za energię elektryczną, gaz, składki w ZUS i zakładach ubezpieczeniowych, zapłacić podatki, zapisać się do lekarza i na szczepienia ochronne itd. Robimy to, posługując się swoim komputerem, tabletem czy smartfonem, jednak aby operacje te były możliwe, musimy mieć gwarancję, że nasze pieniądze trafią na właściwe konta, a nasze dane osobowe, informacje o zarobkach i zdrowiu pozostaną poufne lub nie zostaną bezpowrotnie utracone.

CZYTAJ DALEJ

Kaczyński o przeszukaniach w domu Zbigniewa Ziobry: to całkowicie nielegalne

2024-03-27 09:52

[ TEMATY ]

Kaczyński Jarosław

Zbigniew Ziobro

Screen/Polsat

To, co się dzieje jest całkowicie nielegalne - ocenił w środę szef PiS Jarosław Kaczyński pytany o przeszukania m.in. w domu b. szefa MS Zbigniewa Ziobro. Dziś trzeba było znów odwołać się do igrzysk, tylko że te igrzyska są wielkim łamaniem prawa - podkreślił Kaczyński.

We wtorek na polecenie prokuratorów badających wykorzystanie środków z Funduszu Sprawiedliwości w różnych miejscach kraju odbyły się przeszukania m.in. u polityków Suwerennej Polski w tym w domu b. szefa MS Zbigniewa Ziobry.

CZYTAJ DALEJ

Zaproszenie dla mnie: Bierz i jedz, pij, abyś żył

2024-03-28 06:16

[ TEMATY ]

Wielki Post

rozważania

rozważanie

Adobe.Stock.pl

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Jezus spożywa ze swoimi uczniami ostatnią wieczerzę. Wie, że to, co teraz im mówi, za chwilę stanie się rzeczywistością – Jego Ciało zostanie wydane i Krew przelana w piątek, w czasie zabijania w świątyni baranków paschalnych. Wypowiada słowa, które odtąd będą powtarzane w czasie każdej Mszy św.: „Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało Moje… bierzcie i pijcie, to jest Moja Krew”. „Ile razy bowiem będziecie jeść ten chleb i pić z tego kielicha, będziecie ogłaszać śmierć Pana, aż przyjdzie” (1 Kor 11, 26), dodaje św. Paweł Apostoł. Mogę te słowa przyjąć jako zaproszenie dla mnie: Bierz i jedz, pij, abyś żył. „Jeśli nie będziecie spożywali ciała Syna Człowieczego i pili Jego krwi, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a Ja wskrzeszę go w dniu ostatecznym” (J 6, 53n). Takie to proste i takie trudne jednocześnie… Tajemnica Bożej miłości.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję