Nowelizacja wytycznych ws. przeciwdziałania pedofilii, którą omawiał abp Wojciech Polak, była ostatnim – widzianym z zagranicy – przedsięwzięciem Kościoła w Polsce w walce z tą plagą. Oczywiście, trzeba zrobić więcej: wprowadzić odpowiednie regulacje prewencyjne, postawić sprawców przed wymiarem sprawiedliwości i ukarać tych, którzy ukrywają ich zbrodnie. Ale polski Kościół w działaniach zapobiegawczych znacznie wyprzedza Kościół w innych krajach, takich choćby jak Włochy i Hiszpania.

O co tak naprawdę chodzi?

Czy te działania uspokoją jednak krytyków Kościoła? Czy kierują się oni pragnieniem uzdrowienia tej rany na Ciele Chrystusa, czy raczej mają inne motywy? Takie pytania nie ograniczają się tylko do Polski, ale pojawiają się najbardziej uderzająco właśnie tutaj, w miejscu, gdzie Kościół jest postrzegany jako bastion konserwatywnego nauczania, które wielu katolików na Zachodzie postrzega jako barierę dla ich żądań liberalnej zmiany.

W Polsce do tej pory nałożono sankcje na kilku biskupów za ich niedostateczną walkę z nadużyciami, a w sprawie innych prowadzone są dochodzenia, zgodnie z papieskim motu proprio Vos estis lux mundi z 2019 r. Kwestie te zostały podniesione przez abp. Stanisława Gądeckiego podczas październikowej wizyty ad limina Apostolorum, w szczególności w odniesieniu do ewidentnej dysproporcji między „śmiercią cywilną” biskupów, którzy dopuścili się zaniedbań (w związku z czym są usuwani z urzędów, popadają w infamię i są szykanowani przez media), a losem przestępców pedofilów, którzy mogą opuścić więzienie po 5 latach i rozpocząć nowe życie.

Papież we wspomnianym dokumencie napisał, że oskarżeni duchowni powinni korzystać z „domniemania niewinności” i mieć prawo do obrony. Ale jak mają się oni bronić, skoro nie podano do publicznej wiadomości powodów stawianych im zarzutów, a zamiast tego ukazują się tylko jakieś pogłoski w mediach i lapidarne komunikaty watykańskiej nuncjatury, w których wymienia się kary nałożone po tajnym śledztwie! Musimy mieć nadzieję, że te kwestie zostaną poprawione.

Uderzenie w doktrynę Kościoła

Przeciwnicy Kościoła w świeckim społeczeństwie cieszą się z jego nieszczęść. Ale co z krytykami w samym Kościele?

Znany czeski teolog, socjolog i psychoterapeuta – ks. Tomáš Halík potępił „chorobę klerykalizmu” zdiagnozowaną, jak powiedział, w polskim Volkskirche. „Niefortunny sojusz niektórych biskupów z obecnym populistycznym i nacjonalistycznym rządem zniszczył Kościół w Polsce o wiele bardziej niż ponad pół wieku komunistycznych prześladowań” – stwierdził ks. Halík. I dodał: „Dopóki Kościół nie ujawni społeczeństwu polskiemu – a zwłaszcza młodemu pokoleniu – innego oblicza chrześcijaństwa, proces sekularyzacji w Polsce będzie jeszcze bardziej radykalny niż w Hiszpanii i Irlandii”. Być może więc abp Gądecki miał rację, sceptycznie podchodząc podczas wizyty ad limina do pewnych księży i „przywódców świeckich”, którzy „przejmują rolę arbitrów w Kościele” i „chcą się zachowywać jak medialne gwiazdy”.

Zastanawiam się nad jednym: czy tacy krytycy byliby usatysfakcjonowani, gdyby – jak sugerował październikowy sondaż dla TVN – papież odwołał całą Konferencję Episkopatu Polski? Czy ich sumienia byłyby uspokojone, gdyby w wyniku spadku powołań i frekwencji na Mszach św. polski Kościół w końcu się rozpadł? Być może nadszedł czas, aby pomyśleć bardziej odpowiedzialnie.

Jeśli chodzi o Tomáša Halíka (mojego starego znajomego), który zdobył sławę dzięki Nagrodzie Templetona, teraz wydaje się, że opowiada się za „nową reformacją” – wydarzeniem, które wraz z likwidacją świątyń i klasztorów w moim kraju spowodowało największy akt barbarzyństwa w historii chrześcijaństwa Europy. Być może mógłby okazać większą troskę o Kościół we własnym kraju, który po nadziei i przebudzeniu 1989 r. został praktycznie unicestwiony w ciągu jednego pokolenia pod przewodnictwem ludzi takich jak on.