Protesty te doprowadziły do zrodzenia się Solidarności. Przypomniał je nowy mural przy ul. Antosiewicza 1 w Szczecinie.

50 lat temu

17 grudnia 1970 r. w Szczecinie w centrum miasta doszło do krwawej konfrontacji władzy komunistycznej z demonstrantami. W jej wyniku życie straciło 16 osób, w większości młodych robotników i uczniów. Kilkaset demonstrantów odniosło poważne rany, niektórzy zostali inwalidami. Przyczyną protestu była podwyżka cen artykułów żywnościowych. Był on częścią wystąpień w miastach wybrzeża (Gdańsk, Gdynia, Elbląg, Słupsk). Przyniósł doświadczenia wykorzystane później w rewolucji Sierpnia ’80, który był przedostatnim etapem przed upadkiem systemu komunistycznego w Polsce w 1989 r. Twierdzi się wręcz, że bez Grudnia ’70 nie byłoby Sierpnia ’80.

Szczecińskie obchody

Tegoroczna, 50. rocznica wydarzeń Grudnia ’70 z racji pandemii była obchodzona kameralnie. Nie było oficjalnych przemówień, tradycyjnego przemarszu z krzyżami z nazwiskami ofiar. Uroczystości odbyły się w miejscach symbolicznych dla tragedii.

W przededniu rocznicy miały miejsce wydarzenia z udziałem prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Jarosława Szarka. Złożono kwiaty i zapalono znicze na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie, gdzie pochowano 13 zamordowanych ofiar. Tego dnia odbyła się prezentacja wystawy Powstanie Grudniowe 1970. Wystawa plenerowa przygotowana przez pracowników IPN została ustawiona w Parku Żeromskiego na pl. Adama Mickiewicza. Opowiada ona o robotniczym buncie i przypomina, że za popełnioną zbrodnię nikt nie został pociągnięty do odpowiedzialności. Prezes IPN złożył też kwiaty pod pomnikiem Ofiar Grudnia 1970 przy bramie stoczni.

Modlitwa za poległych

Uroczystości rocznicowe rozpoczęła Msza św. w intencji ojczyzny w kościele św. Stanisława Kostki. Przewodniczył jej abp Andrzej Dzięga. W modlitwie za poległych i prosząc Opatrzność o opiekę nad wolną, suwerenną, demokratyczną Polską łączyli się prezydent i premier RP, których listy zostały odczytane.

„Szczecin stanowi jedno z najważniejszych miejsc, w których pół wieku temu robotnicy stanęli do walki z opresyjnym systemem komunistycznej władzy” – napisał prezydent Andrzej Duda. – „To tutaj, w stolicy Pomorza Zachodniego, w 1970 roku – niestety, za cenę krwi i śmiertelnych ofiar – rozpoczęła się długa droga do fundamentalnych przemian w naszej Ojczyźnie oraz w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej. To wtedy, przed pięćdziesięciu laty, sformułowane zostało po raz pierwszy żądanie wolnych, niezależnych od PRL-owskiej władzy związków zawodowych. To tu, w Szczecinie, zawiązał się Ogólnomiejski Komitet Strajkowy, który skupił ponad sto zakładów pracy i praktycznie przejął kontrolę nad miastem. Z tragicznych, ale i chlubnych doświadczeń Grudnia 1970 wyrósł historyczny sukces Sierpnia 1980”.

Pamiątkowy mural

W południe przed bramą stoczni odmówiono modlitwę Anioł Pański, nieliczne delegacje złożyły kwiaty pod pomnikiem Ofiar Grudnia. Następnie dokonano odsłonięcia muralu na ścianie budynku udostępnionej przez Szczeciński Park Przemysłowy przy ul. Antosiewicza 1. Powstał on na zlecenie szczecińskiego oddziału IPN przy wsparciu Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Pomorza Zachodniego oraz Stowarzyszenia Społecznego „Grudzień ’70 – Styczeń ‘71”. Wykonawcą muralu jest absolwentka warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych Sabina Twardowska.

Kwiaty złożono także pod pomnikiem Anioła Wolności na pl. Solidarności w Szczecinie. Po zmroku zapłonęły tu światła pamięci. Późnym wieczorem na pl. Żołnierza odbyła się inscenizacja historycznych wydarzeń sprzed 50 lat, które rozegrały się przed ówczesnym budynkiem Komitetu Wojewódzkiego PZPR.