Zamiast właściwego znaku krzyża stosowali tzw. cruces dissimulatae, czyli krzyże ukryte w innych wyobrażeniach. Do tych ukrytych znaków, których chrześcijanie mogli bezpiecznie używać, należał statek (łódź) i maszt.

W okresie wczesnochrześcijańskim dominowało odniesienie statku do Kościoła. Na owym statku, którym jest Kościół, wierni płyną przez niebezpieczne morze tego świata do portu zbawienia. Według innej symboliki, cały okręt mógł oznaczać krzyż Chrystusa. Człowiek nie jest w stanie przepłynąć morza tego świata bez dostania się na (drewniany, pozbijany gwoźdźmi) statek. Bez przybicia Chrystusa do drewnianego krzyża nikt nie może przezwyciężyć zła tego świata. „Potrzeba zatem – pisał św. Augustyn – abyśmy znajdowali się na okręcie, to znaczy, abyśmy przez drzewo byli niesieni, aby przy jego pomocy przepłynąć morze. Tym bowiem drzewem, które nosi nasze słabości, jest krzyż Pański, którym się znaczymy, abyśmy otchłanie tego świata przezwyciężyli”.

Jako krzyż interpretowano również łódź, w której Pan Jezus płynął podczas burzy na drugi brzeg jeziora Genezaret. Chrystus jako pierwszy wszedł do łodzi, czyli przyjął krzyż, a następnie Jego uczniowie. Burza oznaczała mękę i cierpienie Zbawiciela, zaśnięcia Jezusa w tyle łodzi – Jego śmierć, natomiast przebudzenie i uciszenie burzy rozumiano jako zmartwychwstanie. Św. Chromacjusz z Akwilei (ok. 350 – ok. 407 r.) tak twierdził: „Łódkę tę, do której wszedł Chrystus, można ujmować na dwa sposoby. Najpierw można w niej widzieć krzyż, na który wstąpił Jezus dla naszego odkupienia. Pan nasz i Zbawiciel, który kieruje całym światem, zadowolił się małą drewnianą łódką. Ten, który cały świat stworzył, zbawił go drzewem swego krzyża”.

Zasadniczym elementem łodzi, decydującym o szczęśliwej żegludze lub katastrofie, jest maszt, do którego porównywano krzyż. Maszt wraz z przecinającą go w poprzek reją, na której w starożytności wieszano żagiel, rzeczywiście przypominał krzyż Chrystusa. To maszt utrzymuje żagiel, który napina się pod wpływem podmuchu wiatru odnoszonego do działania Ducha Świętego w dziejach zbawienia albo do przeciwności losu, które maszt – krzyż wykorzystuje, przemieniając je w środki prowadzące do zbawienia.

Św. Maksym z Turynu, biskup (zm. ok. 467 r.), w jednym ze swoich kazań nawiązał do mitologicznej historii o Odyseuszu, który wracając do swojej ojczyzny, kazał przywiązać się do masztu, a uszy zalepić woskiem, by nie dać się zwieść śpiewom syren i w ten sposób ocalić siebie i towarzyszy od niebezpieczeństwa. „Jeśli więc mit opowiada o Odyseuszu, że przywiązanie do masztu uchroniło go od niebezpieczeństw, to ileż bardziej głosić należy to, co stało się naprawdę, to znaczy o tym, że dzisiaj drzewo krzyża wyrwało z niebezpieczeństwa śmierci cały rodzaj ludzki? Odkąd bowiem Chrystus Pan został przybity do krzyża, odtąd jakby z zatkanymi uszami omijamy niebezpieczne pokusy; nie zatrzymuje nas bowiem zwodniczy głos doczesnego świata ani nie zbaczamy z właściwego kursu życia na zdradliwe rafy rozkoszy. Drzewo krzyża nie tylko przywraca ojczyźnie przybitego do niego Człowieka, lecz także cień Jego mocy chroni wszystkich zgromadzonych wokół Niego towarzyszy. (...) Tym bowiem, czym maszt na statku, jest krzyż w Kościele, który sam nienaruszony wytrzymuje zwodnicze pokusy, a zarazem zgubne katastrofy całego obecnego świata. Na tej zaś nawie każdy, kto przywiąże się do masztu krzyża albo uszy swoje zatka [woskiem] Pisma Świętego, nie będzie się lękał (...) Chrystus Pan zatem zawisł na krzyżu, by uratować cały rodzaj ludzki od katastrofy tego świata”.