Książę Polan Mieszko I (+992) w porę dostrzegł korzyści, jakie niesie za sobą przynależność do łacińskiego kręgu kultury chrześcijańskiej. Opieka cesarza i papieża, legitymizacja i wspieranie władzy państwowej przez potężny Kościół czy wreszcie integracja mieszkańców wokół jednej religii. Aby rozerwać sojusz czesko-wielecki, Mieszko związał się z Czechami przeciwko pogańskiemu plemieniu Wieletów. Przypieczętowaniem nowego sojuszu było małżeństwo z księżniczką czeską Dobrawą. Przybyła ona do Gniezna i na Wielkanoc w 966 r. doszło do chrztu Mieszka i ówczesnej elity władzy. Nie wiemy, niestety, gdzie miał miejsce obrzęd chrztu: czy w Poznaniu czy Gnieźnie, może w innym grodzie. Księżniczce czeskiej towarzyszyła grupa duchownych, prawdopodobnie mnichów benedyktyńskich, może z Fuldy. W 968 r. do Polski przybył pierwszy biskup misyjny, benedyktyński mnich Jordan. Biskup przybył na ziemie państwa Polan wraz ze współpracownikami, stanowiącymi jego prezbiterium biskupie, a składającym się z benedyktynów. Osiedlali się oni przy głównych grodach państwa, pełniąc służbę Bożą przy kaplicach pałacowych.

Staromieście w obrządku wschodnim?

Dzisiejszy Rzeszów poprzedzała wcześniejsza osada – był to tak zwany ruski Rzeszów (stary Rzeszów) i znajdował się on na dzisiejszych terenach Staromieścia. Być może osada ta założona została przez niejakiego Rzecha – wójta, zasadźcę lub dowódcę garnizonu stacjonującego tu oddziału wojskowego kniaziów ruskich. Bowiem to oni najprawdopodobniej nadali pierwszej osadzie prawo ruskie, z czasem magdeburskie. Na dzisiejszym Staromieściu, wedle osiemnastowiecznej tradycji, chrześcijaństwo przybyło w wersji obrządku wschodniego. Znalazła też tu miejsce kaplica prawosławna pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Ludność ruska skupiała się głównie wokół tzw. Ruskiej Wsi (rejon dzisiejszej ul. Kochanowskiego i Siemieńskiego). Na terenie dzisiejszego Urzędu Pracy przy ul. Partyzantów znajdowało się kiedyś tzw. Popowe Jezioro (wspominane w 1499 r.), które zostało na początku XX wieku zasypane.

Święty Wojciech odpoczywał w Rzeszowie

Jedna z legend mówi, że w drodze do Gniezna na Staromieściu zatrzymał się święty biskup i miał kazanie do mieszkańców grodu Rzecha. Miejsce to upamiętniać ma postawiona tutaj kapliczka. Inna z wersji mówi z kolei, że nasz apostoł rozmawiał z mieszkańcami i głosił kazania w okolicach dzisiejszej fary. Stąd późniejsze wezwanie tego kościoła. Faktem jest, że fara miejska jest jedynym średniowiecznym budynkiem w mieście. Prezbiterium kościoła pochodzi z czasów ok. 1434 r. Wcześniej kościół nosił wezwanie Świętych Feliksa i Adaukta. Była o nim mowa w korespondencji króla Kazimierza Wielkiego z papieżem Urbanem V. Podczas pożaru miasta kościół spłonął. Ok. 1434 r. wybudowano kamienno-ceglane prezbiterium ze sklepieniem żebrowym.

Parafia na Staromieściu jest równie wiekową placówką duszpasterską w mieście: erygowano ją już w 1341 r. Funkcjonował tu zapewne drewniany kościółek pw. Świętych Wojciecha i Katarzyny. Wspomina o tym Jan Rzeszowski w odnowionym akcie erekcyjnym Rzeszowa z 1416 r.