WŁODZIMIERZ RĘDZIOCH: – Zacznijmy od historii. Kiedy narodził się Kościół w Korei?

KS. VINCENZO BORDO: – Kościół w Korei rozpoczął działalność ok. 200 lat temu za sprawą świeckich Koreańczyków, którzy w czasie pobytu w Chinach spotkali się z chrześcijaństwem. Zafascynowani nową religią i jej uniwersalnym przesłaniem pokoju i miłości postanowili przyjąć chrzest i stać się chrześcijanami. Po powrocie do Korei nie tylko zaczęli głosić nową wiarę, ale też zorganizowali własny Kościół na wzór tego, który widzieli w Chinach. Tak z pasji wspólnoty chrześcijańskiej i z jej miłości do Jezusa powstał Kościół koreański.
Z czasem miejscowi wierni nawiązali kontakty z Rzymem. Władze kościelne uznały za stosowne wysłać do Korei misjonarzy, aby pomóc w rozwoju tego nowego Kościoła. Pojechali tam francuscy misjonarze z Paryskich Misji Zagranicznych (MEP), którzy zaczęli reorganizować Kościół za pomocą wyświęconych sakramentalnie i odpowiednio przygotowanych księży. W tym czasie rozpoczęły się fale krwawych prześladowań chrześcijan, którzy byli postrzegani jako agenci zagranicznych najeźdźców, dlatego ówczesny król zabronił wszelkich kontaktów ze światem zewnętrznym.

– Przyjechał Ksiądz do Korei ćwierć wieku temu. Jaki był wówczas Kościół koreański?

– Przyjechałem do Korei w 1990 r. Wtedy Kościół koreański, choć liczbowo mniejszy niż dzisiaj, był o wiele bardziej aktywny, o wiele więcej wiernych uczestniczyło w niedzielnej Liturgii i w życiu parafialnym. Frekwencja na niedzielnej Mszy św. wynosiła około 80 proc. – dziś jedynie 25-30 proc.! Jest to wynik sekularyzacji, która nie oszczędziła także Kościoła katolickiego.

– Z drugiej strony jednak był Ksiądz świadkiem spektakularnej ekspansji chrześcijaństwa w tym kraju. Oto kilka danych: w ciągu pół wieku (od 1960 do 2010 r.) liczba ludności wzrosła z 23 do 48 mln, a w tym samym czasie procent chrześcijan zwiększył się z 2 do 30 proc. (ok. 11 proc. to katolicy; kapłanów jest 4578, seminarzystów – 1540). Jak wytłumaczyć fakt, że chrześcijaństwo stało się tak „atrakcyjne” dla Koreańczyków? Co znajdują oni w chrześcijaństwie, a czego nie znajdowali w konfucjanizmie czy buddyzmie?

– Z pewnością czynników, które doprowadziły do tak dużej i rozległej ekspansji chrześcijaństwa jest wiele. Wspomnę o dwóch szczególnych – duchowym i społecznym. Kościół koreański, jak powiedziałem wcześniej, powstał z krwi męczenników (było ich ok. 10 tys.!) – ofiara tych pierwszych chrześcijan z pewnością stała się błogosławieństwem dla następnych pokoleń. Analizując zaś problem w aspekcie społecznym, można zauważyć, że wzrost liczby wiernych miał miejsce w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. Korea Południowa leczyła wówczas rany po wojnie domowej z Północą, która spowodowała nie tylko wielkie straty w ludziach (miliony zabitych na polach bitew), ale także spustoszenie moralne i gospodarcze. W tych latach, naznaczonych ubóstwem i twardymi rządami dyktatury wojskowej, Kościół katolicki, wykazując wielką odwagę, zawsze stał przy ludziach, którzy cierpieli i byli prześladowani z powodów politycznych. Było to piękne świadectwo Kościoła i jego pasterzy. To wszystko przyciągało ludzi do chrześcijaństwa i jego uniwersalnych wartości: pokoju, pojednania, miłości, przebaczenia – wartości, których ten naród pilnie potrzebował.

– Czym charakteryzuje się koreański katolicyzm?

– W pierwszej kolejności chciałbym wymienić kluczową rolę osób świeckich. To Kościół założony przez świeckich – wyjątkowy przykład w historii Kościoła – i do dziś jego silną stroną jest ich zaangażowanie, entuzjazm i pobożność. Ale równocześnie jest to Kościół bardzo dobrze zorganizowany, jeżeli chodzi o struktury i działalność.

– Papież weźmie udział w VI Dniu Młodzieży Azji, którego obchody zaplanowano na 13-17 sierpnia...

– Wydaje mi się, że Dzień Młodzieży Azji stał się tylko pretekstem dla Kościoła koreańskiego, by zaprosić Franciszka po prawie 25 latach od ostatniej wizyty Jana Pawła II (Papież Polak pielgrzymował do Korei Południowej dwa razy: w 1984 r. i 1989 r. – przyp. W. R.). Papieska wizyta może być nowym impulsem dla całej społeczności katolickiej – i nie tylko – która odczuwa skutki postępującej sekularyzacji. Uważam również, że wizyta papieża Franciszka odzwierciedla jego silne pragnienie pielgrzymowania do Kościołów Azji.

– Jakie znaczenie mają poszczególne etapy pielgrzymki?

– Każdego dnia Papież odwiedzi inne sanktuarium męczenników: Seo So mun, Solmoe i Haemi oraz dokona beatyfikacji 124 nowych męczenników koreańskich (Paula Yun Ji-Chunga i jego 123 Towarzyszy). W ten sposób Franciszek przypomni, że opoką koreańskiego Kościoła jest krew męczenników i że dzisiaj Kościół musi mieć tego samego ducha miłości i wierności Panu, jeśli chce nadal się rozwijać i świadczyć o miłości Boga w całej Azji. Papież dwukrotnie spotka się z młodzieżą kontynentu, aby podkreślić, jak wielkie znaczenie ma ona dla Kościoła. Następnie będzie wizyta w Kkottongnae (co oznacza: „wioski kwiatów”), gdzie znajduje się największy i najbardziej prestiżowy ośrodek katolicki dla ludzi ubogich, bezdomnych i niepełnosprawnych. W ten sposób Papież chce pokazać swoją wielką miłość do tych, którzy cierpią, są opuszczeni, żyją na marginesie społeczeństwa. Oczywiście, nie mogło zabraknąć spotkania z przywódcami religijnymi innych wyznań, aby podkreślić znaczenie dialogu na ziemi azjatyckiej.
Przed powrotem do Watykanu w katedrze Myeong-dong w Seulu Papież odprawi Mszę św. w intencji pokoju i pojednania na Półwyspie Koreańskim – podział między Koreą Południową i Północną to otwarta rana, która od ponad 60 lat krwawi w sercu każdego Koreańczyka.

– Od 2000 r. Kościół koreański realizuje program „Ewangelizacja Dwadzieścia Dwadzieścia”, którego celem jest wzrost odsetka katolików do 20 proc. ludności w 2020 r. Jak jest realizowany ten ambitny projekt ewangelizacji?

– Znając inteligencję, silną wolę i entuzjazm Koreańczyków oraz ich wielkie zdolności marketingowe (dynamiczny rozwój przemysłu w Korei Płd. jest tego dobitnym świadectwem), jestem przekonany, że Kościół może osiągnąć zaplanowany cel, również dzięki wizycie Papieża i jego niezwykłej popularności. Ale w Kościele nie może chodzić tylko o dane statystyczne i pokazowe liczby. Zdajemy sobie sprawę, że pomimo imponujących liczb następuje spadek uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. i jakości życia wiarą. Jeśli Kościół koreański chce rozwijać się jakościowo i pogłębiać swoją wiarę, powinien postawić na wartości, które uwypukli w swej pielgrzymce Franciszek: miłość męczenników i służba ubogim oraz zainteresowanie młodzieżą.

– Nie można mówić o Korei, nie wspominając bolesnej, bratobójczej wojny domowej między jej mieszkańcami (1950-53) i podziału kraju na Południe – teraz demokratyczne i Północ – cierpiącą z powodu jednej z najbardziej okrutnych dyktatur komunistycznych na świecie. Czy uważa Ksiądz, że Papież, który jest tak wrażliwy na niesprawiedliwość i cierpienie ludzi, poruszy również kwestię prześladowania chrześcijan w Korei Północnej?

– Trudno mi jest odpowiedzieć na to pytanie, ale widząc, jak bardzo Papieżowi leży na sercu kwestia pokoju (wystarczy wspomnieć spotkanie modlitewne w Watykanie z przywódcami Palestyny i Izraela), nie można wykluczyć, że Franciszek poruszy temat pojednania, aby zagoić tę bolesną ranę, którą jest podział Półwyspu Koreańskiego. Niektórzy przywódcy koreańscy oczekują na papieską interwencję w tym względzie. Jeden z miejscowych księży poprosił mnie o przetłumaczenie z koreańskiego na włoski listu do Papieża w tej właśnie sprawie. Uważam, że naród koreański pragnie, aby wizyta Franciszka stała się impulsem do dialogu z Koreą Północną.