Wrocławska i dolnośląska kuchnia świąteczna

Bogactwo i siła tej kuchni wynika z wielokulturowości regionu, będącej konsekwencją niezwykle burzliwej i zawiłej przeszłości. Współczesna kuchnia Dolnego Śląska powstała jako suma bardzo różnorodnego dziedzictwa kulturowego, jakie po 1945 roku przywieźli ze sobą wszyscy „nowi” Dolnoślązacy. Kultywuje się w niej zarówno zwyczaje i tradycje kulinarne wszystkich regionów przedwojennej Polski i dawnych kresów wschodnich, jak i tradycje kuchni niemieckiej, czeskiej, żydowskiej, łemkowskiej, karaimskiej, romskiej, ukraińskiej, litewskiej, greckiej, macedońskiej czy bałkańskiej. Na oblicze kuchni dolnośląskiej wpływają także najnowsze trendy w gastronomii oraz zwyczaje kulinarne związane z przybyszami z różnych stron Europy i świata, którzy swój dom znajdują w tym regionie. Dlatego wrocławska i dolnośląska kuchnia świąteczna smakuje tak różnorodnie.

Groch z kapustą i barszcz

Na pięknie nakrytych wigilijnych stołach najczęściej króluje barszcz, czy to z uszkami z grzybami, czy to z fasolą, zależnie od gustu i tradycji. Dość często na dolnośląskich stołach pojawia się także czysty barszcz grzybowy albo zupa grzybowa zabielana śmietaną z łazankami, rybne lub z kapusty kiszonej z dodatkiem grochu i grzybów. Czasem jest to żur kiszony z grzybami o rzeszowskim rodowodzie, czasem pochodząca z Wielkopolski zupa migdałowa, innym razem łemkowski żur kesełycia z komperami (tj. z podanymi na osobnym talerzyku ziemniakami). Wigilia bez karpia to nie Wigilia - twierdzą tradycjonaliści. Dolnoślązacy cenią wysoko walory rodzimego karpia milickiego. Podają go na różne sposoby - smażą rybę w głębokim tłuszczu, czasem faszerują i pieką w piecu, innym razem podają karpia w galarecie. Przygotowuje się też potrawy z innych ryb, np. z popularnego na ziemi kłodzkiej pstrąga. Wśród rybnych przysmaków dominują dania z śledziem w roli głównej.

Pierogi z nadzieniem i kluski z makiem

Na stole nie może zabraknąć pierogów z rozmaitym nadzieniem: z kiszoną kapustą, z grzybami suszonymi, z soczewicą, z makiem. Są też przepyszne kresowe kulebiaki z postnym farszem i wszelkiego rodzaju paszteciki, np. z kaszą gryczaną i białym serem. Ulubionymi wigilijnymi daniami Dolnoślązaków są także wszelkiego rodzaju gołąbki, np. z nadzieniem ziemniaczanym lub z kaszą gryczaną i grzybami albo z kiszoną kapustą i grzybami. W wielu dolnośląskich domach obowiązkową potrawą są kluski z makiem. Czasem jest to drobny makaron lub łazanki z makiem, innym razem przygotowuje się ciasto jak na kluski śląskie i nadziewa je rozmaitymi bakaliami. Oczywiście nieodzowny był i jest kompot z suszu, a na niektórych stołach poczesne miejsce zajmuje bożonarodzeniowy kołacz drożdżowy i swojski chleb na zakwasie, np. pieczony zgodnie z wileńską tradycją chleb maślany albo chleb pieczony z ziołami.

Co to jest połnyczek?

Niektóre potrawy intrygują nazwami, jak np. czeburaki. Są to pierogi pieczone z farszem z kapusty i grzybów. Z kolei połnyczki, to placek upieczony z mąki, kwaśnego mleka i sody, następnie połamany i wymieszany z utartym makiem i bakaliami. Natomiast dawna kresowa potrawa o nazwie harmider, to zmiksowane i zabielone śmietaną suszone i świeże owoce. Zwieńczeniem dolnośląskiej wieczerzy wigilijnej bardzo często jest kutia, czyli kresowy przysmak z maku, ziaren pszenicy, miodu i wszelkiego rodzaju bakalii. Czasem obok kutii pysznią się makiełki lub kukiełki. Na świątecznych stołach nie może zabraknąć słodkich wypieków. Obok makowców, serników i pierników pojawiają się keksy z bakaliami oraz korzenne pierniczki i rozmaite ciasteczka.

Kuchnia Dolnego Śląska to prawdziwy tygiel kulinarny. Śmiało można stwierdzić, że wszyscy jesteśmy autorami i świadkami kształtowania się nowej kuchni regionalnej. Zaczynamy doceniać rodzime bogactwo kulinarne, ale też wzbogacamy je o całkiem nowe potrawy. W efekcie powstaje twórczy, niezwykle smakowity kulinarny misz masz. Jest tylko jeden taki dzień w roku, kiedy wszystkie aromaty pieczołowicie przygotowanych dań mieszają się, tworząc opowieść. To Wigilia. Niech ciepło potraw ogrzeje jej atmosferę.