Reklama

Kościół nad Odrą i Bałtykiem

„W żadnym wypadku nie należy dopuścić do rozlewu krwi”

Kościół katolicki wobec stanu wojennego
w Szczecinie (2)

Niedziela szczecińsko-kamieńska 51/2012, str. 6

[ TEMATY ]

stan wojenny

IPN WROCŁAW

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Reklama

Pozwolenie na nabożeństwo na terenie kluczowego zakładu pracy w mieście, w którym trwał protest, należy ocenić jako próbę instrumentalnego wykorzystania przez władze troski biskupów o losy ludzi w obliczu wyprowadzenia na ulice uzbrojonych żołnierzy i milicjantów. Komuniści doskonale zdawali sobie sprawę z obaw hierarchów zarówno dzięki regularnym, szczegółowym raportom tworzonym przez tajną policję polityczną, jak również bezpośrednim kontaktom. Podobnie jak w innych diecezjach, w których biskupi nierzadko byli informowani o wprowadzeniu stanu wojennego bezpośrednio przez przedstawicieli władz (do prymasa Józefa Glempa przyjechali Kazimierz Barcikowski, gen. Marian Ryba z WRON i szef UdSW Jerzy Kuberski), tak i w Szczecinie 13 grudnia rano doszło do spotkania szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego płk. Romana Peciaka z bp. Stanisławem Stefankiem. Jak czytamy w meldunku SB, miało ono na celu „zapoznanie i przekazanie stanowiska władz wojskowych, a zarazem pewnych sugestii w zakresie tonującego oddziaływania na wiernych. Bp St. Stefanek pozytywnie przyjął sugestie, dodając, że takie jest również stanowisko Prymasa Polski. W rozmowie stwierdził, że „…Kościół jest zawsze z narodem. Prymas wręcz nakazał modły za Ojczyznę. My również podzielamy to stanowisko w obecnej chwili…”. Tego samego dnia wieczorem na nabożeństwie w katedrze sufragan wygłosił kazanie, w którym apelował: „Nie wolno przelewać krwi. Wtedy, kiedy rosną napięcia, kiedy ludzie patrzą na siebie z ogromnym, jakże tragicznym brakiem zaufania, podejrzliwością, wtedy, odruchem naturalnym zaczynamy zbroić się w najrozmaitsze argumenty i środki obrony. I w takim nastroju Kościół święty otwiera Ewangelię i mówi o pojednaniu i miłości”.

W dniu, w którym na terenie stoczni Mszę św. odprawił ks. S. Szwajkosz, uroczyste nabożeństwo z okazji rocznicy Grudnia’70 z udziałem wszystkich trzech biskupów diecezji szczecińsko-kamieńskiej odbyło się również w szczecińskiej katedrze. Bp Majdański w kazaniu opisywał stan wojenny w kategoriach swoistej niesprawiedliwości dziejowej. Określając aktualną sytuację jako „polską zimę”, mówił: „Wojna nam się nie należy, przelewanie krwi nam się nie należy, na polskiej ziemi stratowanej tylu wojnami, na polskiej ziemi, która w czasie ostatniej wojny musiała złożyć niesłychaną ofiarę życia 6 mln swoich synów w bitwach, obozach, powstaniu, w straszliwej poniewierce. Powiedziano nam, że wygraliśmy wojnę, a teraz ci, którzy ją przegrali śmieją się z nas, że przejęliśmy ich los. A teraz my w stanie wojennym. Panie, skróć ten stan wojenny, niech nie będzie przelewu krwi w Ojczyźnie, w Szczecinie”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Oceniając krytycznie działania podjęte przez władze, bp Majdański nie chciał jednocześnie dopuścić do eskalacji konfliktu, która mogłaby prowadzić do tragicznych wydarzeń. Starając się zrozumieć postawę biskupa, należy pamiętać o ówczesnych realiach - o widoku żołnierzy i czołgów na ulicach, który musiał nasuwać skojarzenie z wydarzeniami Grudnia’70 (pamięć o nich, szczególnie w miastach, w których zginęli ludzie, wciąż była bardzo żywa, dbanie o nią było elementem zbiorowej tożsamości solidarnościowego ruchu), czy o wiadomościach ze Śląska, gdzie podczas pacyfikacji kopalni „Wujek” 16 grudnia zabito 9 górników. W wystąpieniach ordynariusza przeważało zatem nawoływanie do zachowania spokoju i podporządkowania się prawom stanu wojennego. Na polecenie bp. Majdańskiego namowy takie mieli kierować do wiernych podczas wizyt kolędowych wszyscy księża.

Nastawienie lokalnego Kościoła na studzenie nastrojów utrzymywało się także w kolejnych miesiącach stanu wojennego, w wielu przypadkach przynosząc zresztą pozytywne efekty. Przykładowo, kiedy 30 sierpnia 1982 r. po Mszy św. odprawionej przez bp. Majdańskiego w katedrze w drugą rocznicę podpisania porozumienia w Szczecinie, przed świątynią rozwinięto transparent z napisem „Niech żyje Solidarność”, z którym grupa ok. 200 osób ruszyła ulicą, wznosząc polityczne okrzyki, w uspokojeniu tłumu, uprzedzając interwencję oddziałów ZOMO, pomógł wikariusz parafii katedralnej, ks. Czesław Mirochna. Pod wpływem apeli księdza, który upominał ludzi o zachowanie spokoju, zgromadzeni rozeszli się, nikt nie został pobity ani aresztowany.

Reklama

Tonująca nastroje postawa biskupów, jak i większości duchownych, nie tylko w diecezji szczecińsko-kamieńskiej, ale także w innych regionach kraju nie oznaczała jednak, że Kościół w sytuacji zagrożenia odwrócił się od „Solidarności”. Rada Główna Episkopatu Polski w komunikacie z 15 grudnia 1981 r. obok wezwania do „zachowania spokoju i wyciszenia namiętności i gniewu” wskazywała na dwa zasadnicze cele, które powinny stać się wytyczną działań Kościoła i społeczeństwa: uwolnienie internowanych, a do tego czasu „stworzenie im ludzkich warunków” oraz przywrócenie możliwości legalnego działania NSZZ „Solidarność”, który jako obrońca praw ludzi pracy „jest konieczny do przywrócenia równowagi życia społecznego”.

Na polecenie bp. Majdańskiego księża diecezji szczecińsko-kamieńskiej mieli przekonywać przywódców strajkowych i samych strajkujących o słuszności treści komunikatu, który jednak ze względu na powziętą pod naciskiem władz decyzję prymasa Glempa nie mógł zostać odczytany w całości we wszystkich świątyniach. Jak wspomina Przemysław Fenrych, po 13 grudnia 1981 r. ordynariusz pozostał „jednoznacznie po stronie «Solidarności», ale bez eksponowania tego poparcia. Zawsze z zachętą do przekraczania barier, budowania porozumień. Z zaleceniem ostrożności, wyrzeczeniem się przemocy, przyjęciem postawy nieodpowiadania przemocą na przemoc”.

Po 13 grudnia 1981 r. jednym z głównych przedmiotów troski Kościoła w całym kraju stał się los działaczy związkowych objętych akcją władz o kryptonimie „Jodła”, w ramach której w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. i w kolejnych dniach internowano w skali kraju przeszło pięć tysięcy osób (przez cały okres stanu wojennego wydano przeszło 10 tys. decyzji o internowaniu). W Szczecinie, gdzie do 16 grudnia internowano przeszło siedemdziesiąt osób, już w pierwszych dniach stanu wojennego bp Majdański wystąpił do komisarza wojskowego z prośbą o „humanitarne traktowanie i łagodne wyrokowanie (jeżeli ono okaże się w ogóle konieczne) w stosunku do wszystkich aresztowanych i internowanych z terenu Szczecina i Pomorza Zachodniego” oraz o możliwość zapewnienia osobom pozbawionym wolności posługi sakramentalnej, na co otrzymał zgodę. W kolejnych miesiącach tradycją stały się comiesięczne wizyty ordynariusza lub jednego z jego sufraganów w zakładzie karnym w Wierzchowie Pomorskim, gdzie znalazła się większość objętych internowaniami działaczy lokalnej „Solidarności”.

Kościół wielokrotnie upominał się u władz także o konkretnych ludzi pozbawionych wolności. Przykładowo w lutym 1982 r. bp Stefanek zwrócił się z prośbą do komendanta wojewódzkiego MO o umożliwienie internowanemu Stanisławowi Wądołowskiemu wzięcia udziału w pogrzebie matki oraz zwolnienie z internowania Haliny Gaińskiej, której zmarł syn. Innym razem bp Majdański prosił wojewodę o zwolnienie do prac polowych rolnika z okolic Kamienia Pomorskiego.

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Stan wojenny w Częstochowie

Niedziela częstochowska 50/2014, str. 7

[ TEMATY ]

stan wojenny

Archiwum „Niedzieli”

Transparenty „Solidarności” przed Jasną Górą w stanie wojennym

Transparenty „Solidarności” przed Jasną Górą w stanie wojennym

Wprowadzony w Polsce stan wojenny 13 grudnia 1981 r. był uderzeniem w polskie społeczeństwo, a przede wszystkim miał na celu zniszczenie ideałów polskiego sierpnia z 1980 r. W Częstochowie – podobnie jak w całym kraju – oddziały milicji i ZOMO ruszyły do akcji przeciw opozycji

W naszym regionie internowano w stanie wojennym 196 osób, a 55 stanęło przed sądami. ZOMO zaatakowało i zdemolowało m.in. siedzibę zarządu regionu częstochowskiej „Solidarności”. Społeczeństwo jednak nie rezygnowało z zachowania wolności i osiągnięć polskiego Sierpnia. W zakładach pracy, gdzie NSZZ „Solidarność” miał swoje struktury, doszło do protestów i strajków. 14 grudnia strajkowano w Częstochowie w Spółdzielni Inwalidów „Anka”, Spółdzielni Pracy „Dzianilana” i Fabryce Pras Automatycznych „Wykromet”. Do akcji protestacyjnej włączyli się studenci. 13 grudnia odbył się strajk studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie.
CZYTAJ DALEJ

Ingres kard. Grzegorza Rysia będzie transmitowany w telewizji

2025-12-17 21:19

[ TEMATY ]

kard. Ryś

Piotr Drzewiecki

Ingres kard. Grzegorza Rysia odbędzie się w bazylice archikatedralnej na Wawelu. Weźmie w nim udział abp Antonio Guido Filipazzi, nuncjusz apostolski w Polsce.

Podziel się cytatem Nuncjatura Apostolska poinformowała o decyzji Ojca Świętego Leona XIV w sprawie nominacji dla kard. Rysia w dniu 26 listopada br. W lipcu 2011 r. papież Benedykt XVI mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej, a sakrę biskupią otrzymał z rąk kard. Stanisława Dziwisza 28 września tego samego roku. Na zawołanie biskupie wybrał słowa "Virtus in infirmitate" (Moc w słabości). 14 września 2017r., w święto Podwyższenia Krzyża Świętego, został mianowany przez Ojca Świętego Franciszka arcybiskupem metropolitą łódzkim, natomiast 9 lipca 2023 roku - kardynałem. Oficjalna kreacja kardynalska odbyła się na placu św. Piotra 30 września 2023 r. Kościołem tytularnym kard. Grzegorza Rysia stał się kościół św. Cyryla i Metodego w Rzymie. Nowy arcybiskup metropolita krakowski jest członkiem Dykasterii ds. Biskupów oraz Dykasterii ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, a w ramach Konferencji Episkopatu Polski członkiem Rady Stałej KEP, przewodniczącym Rady ds. Dialogu Religijnego, przewodniczącym Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem, członkiem Rady ds. Ekumenizmu, członkiem Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego, a także Rady ds. Rodziny.
CZYTAJ DALEJ

Msza św. dla pracowników Jasnej Góry

2025-12-19 20:48

[ TEMATY ]

Jasna Góra

Msza św.

opłatek

pracownicy

BPJG

Msza św. dla pracowników Jasnej Góry

Msza św. dla pracowników Jasnej Góry

Jasna Góra to Sanktuarium Narodowe Polaków. Dom dla ojców i braci paulinów. Miejsce pielgrzymek tysięcy rodaków. To także… zakład pracy. Setki osób świeckich wspierają zakonników w ich służbie pielgrzymom i jak podkreślają, wkładają w to swoje serce na chwałę Matki Bożej. Msza św. odprawiona była w intencji pracowników i wolontariuszy. Eucharystii przewodniczył przeor, o. Samuel Pacholski, a kazanie wygłosił kustosz, o. Waldemar Pastusiak.

- Ta Eucharystia ma wyrażać naszą, paulińską wdzięczność wobec waszego trudu pracy, poświęcenia i zaangażowania w tworzenie tego miejsca, by było ono otwarte i wrażliwe na każdego, kto tutaj przychodzi – przywitał zgromadzonych o. Pacholski. Przekazał także podziękowania od wszystkich paulinów i wyraził nadzieję, że w kolejnym roku pracownicy Jasnej Góry będą gotowi oddawać swoje siły, talenty i zdolności dla służby temu miejscu i przychodzącym tutaj wiernym.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję